Του John S. Tobey
Πριν από τέσσερις εβδομάδες, φαινόταν να ανεβάζει ταχύτητα ένα χρηματιστηριακό ράλι. Ακολούθησαν οι αποκαλύψεις για τις ζημιές που υπέστησαν ορισμένες μεγάλες τράπεζες από εκροές καταθέσεων. Για να αποτρέψουν την εξάπλωση του φόβου σε όλο το τραπεζικό σύστημα, η κεντρική Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Ομοσπονδιακή Αρχή Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC) αποφάσισαν να εξασφαλίσουν όλες τις καταθέσεις στη Silicon Valley Bank και στη Signature Bank – και εύχονταν το πρόβλημα να έχει λυθεί.
Την περασμένη εβδομάδα, το χρηματιστήριο ακροβατούσε μεταξύ του "όλα είναι καλά" και του "ωχ, τι γίνεται”; Η Wall Street εξετάζει όχι μόνο τους ισολογισμούς των δύο πτωχευμένων τραπεζών, αλλά όλων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων – και διαπιστώνει ένα κοινό πρόβλημα: μεγάλος αριθμός καταθέσεων κινδυνεύει να αποσυρθεί και η διαθέσιμη ρευστότητα προς κάλυψη είναι πολύ λίγη. Ενυπάρχουν οι εξής κίνδυνοι:
Πρώτον, μεγάλα ποσά ανασφάλιστων καταθέσεων. Οι οργανισμοί και οι πλούσιοι ιδιώτες που βρίσκονται πίσω από αυτές είναι και οι καταθέτες που "φλερτάρουν” περισσότερο με το να εγκαταλείψουν το καράβι με το παραμικρό σήμα. Αυτός είναι ο και σημαντικότερος κίνδυνος που προσπαθούν να αποσοβήσουν η Fed και η FDIC.
Δεύτερον, περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας επενδύονται σε μακροπρόθεσμα ομόλογα. Ωστόσο, η αξία τους μειώθηκε σημαντικά εξαιτίας της αύξησης των επιτοκίων. Δεδομένου ότι οι τράπεζες συχνά ταξινομούν αυτά τα μακροπρόθεσμα ομόλογα ως "διακρατούμενα μέχρι τη λήξη", αυτά εμφανίζονται λογιστικά σε τιμές κόστους και όχι στην πραγματική –χαμηλότερη– αξία τους στην αγορά. Ως εκ τούτου, η επαναταξινόμησή τους ως "διαθέσιμα προς πώληση" (ή απλώς η πώλησή τους) σημαίνει ότι υποστούν μεγάλη ζημιά.
Τρίτον, μεγάλα ποσά σε δάνεια και μισθώσεις δεν είναι άμεσα εμπορεύσιμα. Αυτή, όμως, είναι η δουλειά των τραπεζών, οπότε κανονικά δεν αποτελεί πρόβλημα. Ωστόσο, όταν υπάρχουν τα δύο πρώτα ζητήματα, αυτά τα μη ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία συρρικνώνουν τον λόγο των ρευστοποιήσιμων περιουσιακών στοιχείων προς τις καταθέσεις.
Εμπόδιο στις ελπίδες των Fed και FDIC ο αιφνιδιασμός
Εξετάζοντας τον ισολογισμό της Silicon Valley Bank, αποκαλύπτεται μια "τρύπα” στη διαδικασία ανάλυσης των τραπεζών της Wall Street. Η μεγάλη αύξηση των καταθέσεων και η συμμετοχή της τράπεζας στους τομείς της τεχνολογίας και των VC funds δημιούργησαν έναν αέρα επιτυχίας. Προσθέστε και τον εφησυχασμό που επέδειξαν οι μεγαλύτεροι καταθέτες (όπως η Roku με καταθέσεις περιπου 500 εκατ. δολαρίων). Όταν άρχισε η εκροή καταθέσεων, οι τρεις κίνδυνοι φάνηκαν αμέσως και ο ρυθμός της απόσυρσης χρημάτων απογειώθηκε. Η τράπεζα ζήτησε από την Goldman Sachs να βρει πηγές που θα παρείχαν τα απαραίτητα κεφάλαια, αλλά μάταια – ποιος θέλει να επιβιβαστεί σε ένα πλοίο που βουλιάζει;
Έτσι, Fed και FDIC εξασφάλισαν τους πάντες στην προσπάθειά τους να καθησυχάσουν τους καταθέτες. Θα πετύχει αυτή η κίνηση; Όχι. Γιατί να δουλέψει; Σε όλες τις άλλες τράπεζες που δεν υπάρχει η οριζόντια "εξασφάλιση", το όριο των 250.000 δολαρίων αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τους ανασφάλιστους καταθέτες να βρουν εναλλακτικές λύσεις εκεί.
Οι αναλυτές της Wall επαναξιολογούν τον κίνδυνο και τα αποτελέσματα αυτή της διαδικασίας αποτυπώνεται τόσο στη "βουτιά” των χρηματοπιστωτικού κλάδου όσο και στις μεγάλες ποσοστιαίες αποκλίσεις της πτώσης κάθε τράπεζας.
Μια ανησυχητική αλήθεια
Οι τράπεζες επιβιβάζονται σταδιακά στο ίδιο τρένο, ακολουθώντας την ίδια στρατηγική. Όταν η στρατηγική αυτή εκτροχιαστεί, πολλές (οι περισσότερες;) τράπεζες "τραυματίζονται” – διαφέρει ο βαθμός του τραύματος, δηλαδή το οικονομικό μέγεθος της ζημιάς. Αυτό ίσως βλέπουμε τώρα: την υπονόμευση των στρατηγικών που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της πολιτικής μηδενικών επιτοκίων της Federal Reserve – την προσέλκυση μεγαλοκαταθετών, τις πολύ χαμηλές αποδόσεις στις πιο μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις σε ομόλογα (υποθέτοντας ότι τα χαμηλά επιτόκια της Fed ήρθαν για να μείνουν) και τα μεγάλα χαρτοφυλάκια δανείων και μισθώσεων.
Ως εκ τούτου, οι τράπεζες προσπαθούν να αντιληφθούν πώς θα διατηρήσουν τις μεγάλες ανασφάλιστες καταθέσεις και πώς θα αποκαταστήσουν τη ρευστότητα. Η πώληση των πιο μακροπρόθεσμων ομολόγων που βρίσκονται στην κατηγορία των "διακρατούμενων μέχρι τη λήξη" σημαίνει μεγάλες ζημιές που θα μπορούσαν να βλάψουν τους κεφαλαιακούς δείκτες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ή να επιφέρουν μικρά κέρδη ή ζημιές, με αποτέλεσμα τα ΔΣ να μην εγκρίνουν την καταβολή μερισμάτων μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση.
Στο μεταξύ, οι καταθέτες διδάσκονται –για άλλη μια φορά– ότι οι τράπεζες δεν είναι πάντα αξιόπιστες.
Τα μετρητά είναι ο βασιλιάς
Φαίνεται πως είναι η ώρα να επιστρέψουμε στα μετρητά. Η επισφάλεια των ομολόγων έχει αυξηθεί και πάλι λόγω της υποχώρησης των αποδόσεων. Μοιάζει απίθανο να εγκαταλείψει η Fed τη μάχη για την τιθάσευση του πληθωρισμού προχωρώντας σε μείωση των επιτοκίων.
Όσον αφορά τις μετοχές: είναι τα καναρίνια στο ορυχείο – και βήχουν πάλι. Οπότε καθόμαστε λίγο στην άκρη και βλέπουμε πώς μπαίνει σε τάξη αυτό το τραπεζικό χάος. Στο παρελθόν, όταν μια τραπεζική στρατηγική κατέρρεε (π.χ. εμπορικά ακίνητα, οικιστικά ακίνητα και παράγωγα), οι μετοχές του κλάδου πρώτα υποχωρούσαν σε τιμές "αξίας" και έπειτα κατρακυλούσαν σε επίπεδα "μείνετε μακριά".
