Του Alex Knapp
Όταν η συντακτική ομάδα πίσω από τη φετινή Λίστα Ηγετών Αειφορίας του Forbes άρχισε να εξετάζει πιθανές υποψηφιότητες για τη λίστα, το όνομα του Έλον Μασκ εμφανίστηκε νωρίς. Και ήταν λογικό. Το λανσάρισμα του Tesla Roadster το 2008 έκανε κάτι που πολλοί πίστευαν αδύνατο - τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα μόδα. Καθώς, δε, η Tesla συνέχιζε να παραδίδει νέα μοντέλα, ώθησε την υπόλοιπη παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία να επιταχύνει τα δικά της μοντέλα EV. Αυτό ήταν πολύ σημαντικό για το περιβάλλον στις ΗΠΑ, όπου τα αυτοκίνητα αντιπροσωπεύουν πάνω από το 20% των συνολικών εκπομπών ρύπων άνθρακα.
Η λίστα των ηγετών της βιωσιμότητας του Forbes, ωστόσο, δεν είναι ένα βραβείο δια βίου. Επικεντρώνεται στους ανθρώπους που συνεχίζουν να έχουν αντίκτυπο με συνεχή τρόπο και οι αξιολογήσεις σταθμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό με βάση το τι είχαν επιτύχει οι συγκεκριμένοι άνθρωποι τα τελευταία δύο χρόνια. Σε αυτό το πεδίο, ο Μασκ υστερεί.
Ας ξεκινήσουμε με το πιο προφανές πρόβλημα: την αργή αλλά σταθερή πτώση της Tesla. Κάποτε ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της βιομηχανίας ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Tα κέρδη της μειώνονται εδώ και τέσσερα τρίμηνα. Η BYD, με έδρα την Κίνα, κατασκευάζει τώρα περισσότερα ηλεκτρικά οχήματα – κάτι που έφερε τον CEO και ιδρυτή της, Wang Chuanfu, στη λίστα. Μια σειρά, εξάλλου, από ατυχείς κινήσεις στο πεδίο της ηγεσίας έχουν αναγκάσει σημαντικούς επενδυτές της Tesla να στραφούν ενάντια στον αμφιλεγόμενο και εκκεντρικό CEO της.
Σημαντικό λάθος αποδείχθηκε το Cybertruck. Από τότε που ο Musk το παρουσίασε στον κόσμο το 2019 σπάζοντας το "άθραυστο" παράθυρο του οχήματος, το όχημα μαστίζεται από καθυστερήσεις, προβλήματα κατασκευής και γενική θυμηδία. Ξεκίνησε να παραδίδεται προς πώληση το περασμένο φθινόπωρο, χρόνια αργότερα από το αρχικό σχέδιο, ωστόσο λιγότερα από 20.000 τέτοια οχήματα έχουν φτάσει στα χέρια των πελατών. Παρά το σύντομο χρονικό διάστημα που βρίσκεται στην αγορά, έχει ήδη ανακληθεί τέσσερις φορές και βίντεο με αστοχίες κατασκευής έχουν γίνει viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στο Reddit, η ειρωνική θεματική κατηγορία "Cyberstuck", το οποίο δημοσιεύει ακατάπαυστα τέτοιες αποτυχίες στη λειτουργία του συγκεκριμένου μοντέλου, έχει πάνω από 160.000 μέλη – πάνω από 10 φορές περισσότερα άτομα από εκείνα που διαθέτουν στην πραγματικότητα ένα τέτοιο όχημα. Αυτό δεν είναι καλό σημάδι. Ακόμη όμως κι αν η κυκλοφορία του Cybertruck ήταν άψογη, θα εξακολουθούσε να έχει προβλήματα σε σχέση με τη βιωσιμότητα – οι μεγάλες ποσότητες ενέργειας, αλουμινίου και υλικών που χρειάζονται για να κατασκευαστούν τα τεράστια οχήματα σε σύγκριση με άλλα EV τα καθιστούν μη φιλικά προς το περιβάλλον.
Η Tesla αντιμετωπίζει και άλλα προβλήματα. Το Tesla Semi είναι χρόνια πίσω από το χρονοδιάγραμμα, αφήνοντας τους πελάτες να περιμένουν, ενώ οι ανταγωνιστές στην αγορά εμπορικού στόλου εκπληρώνουν τις παραγγελίες και αυξάνουν τα σύνολα παράδοσης (η επιτυχία της Rivian στη σειρά των φορτηγών παράδοσης, για παράδειγμα, βοήθησε τον RJ Scaringe, ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλό της, να εισέλθει στη λίστα). Και μετά από μήνες διαπραγμάτευσης κατά την οποία η Tesla ζήτησε αρκετούς ανταγωνιστές της στο πεδίο των EV να συμφωνήσουν να χρησιμοποιήσουν το πρότυπο φόρτισής της, ο Musk διέλυσε την ομάδα των Supercharger της εταιρείας και ανακοίνωσε ότι θα επιβραδύνει την ανάπτυξη του δικτύου.
Ήταν ένα βασικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την Tesla - η έλλειψη ενός ισχυρού δικτύου φόρτισης είναι ένα σημαντικό εμπόδιο για πολλούς πιθανούς πελάτες EV που διστάζουν να προχωρήσουν λόγω του άγχους της εμβέλειας ενός ηλεκτρικού οχήματος σε χιλιόμετρα ανά φόρτση. Η επιβράδυνση της ανάπτυξης του δικτύου μπορεί να σημαίνει επιβράδυνση της παραγωγής ηλεκτρικών οχημάτων, καθιστώντας δυσκολότερο για τις ΗΠΑ να επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους τους. Αντίθετα, έχει αναθέσει σε μηχανικούς της Tesla να φτιάξουν μια σειρά ανθρωποειδών ρομπότ αντί για αυτοκίνητα. Πέραν όλων των παραπάνω, η εταιρεία έκοψε επίσης σχεδόν μισό εκατομμύριο δέντρα στη Γερμανία για να χτίσει εκεί το εργοστάσιο μπαταριών της.
Η εξαγορά του Twitter από τον Έλον Μασκ ήταν επίσης επιζήμια για τους ευρύτερους κλιματικούς στόχους. Από τότε που αγόρασε την εταιρεία το 2022, ο Μασκ έχει διαλύσει σημαντικά τμήματα της ομάδας εμπιστοσύνης και ασφάλειας και έχει χαλαρώσει τους περιορισμούς κατά της παραπληροφόρησης. Μια συνέπεια αυτού; Η άρνηση της κλιματικής αλλαγής έχει εκτοξευθεί ως άποψη στον ιστότοπο: μια πρόσφατη αναφορά από την Climate Action Against Disinformation, μια συμμαχία περιβαλλοντικών οργανώσεων και ομάδων κατά της παραπληροφόρησης, κατέταξε την Χ τελευταία θέση μεταξύ των μεγάλων πλατφορμών μέσων κοινωνικής δικτύωσης στον χειρισμό της παραπληροφόρησης για το κλίμα, επειδή "έλλειπαν σαφείς πολιτικές που να αντιμετωπίζουν την παραπληροφόρηση για το κλίμα, χωρίς ουσιαστικούς μηχανισμούς δημόσιας διαφάνειας και χωρίς αποδεικτικά στοιχεία για την αποτελεσματική επιβολή της σχετικής πολιτικής".
Εν τω μεταξύ, η SpaceX αντιμετώπισε μια σειρά ερευνών σχετικά με το περιβαλλοντικό της ιστορικό. Τους τελευταίους έξι μήνες, τόσο η ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ όσο και η Επιτροπή Περιβαλλοντικής Ποιότητας του Τέξας έχουν εκκινήσει ενέργειες κατά της εταιρείας, οι οποίες σχετίζονται με τις εγκαταστάσεις της Starbase στο Τέξας. Αυτές οι ενέργειες βασίζονται σε ισχυρισμούς ότι η διαστημική εταιρεία έχει παραβιάσει επανειλημμένα τον Νόμο για το Καθαρό Νερό με την απόρριψη ρύπων από την τοποθεσία σε τοπικά υδάτινα σώματα. Η εταιρεία αρνείται οποιαδήποτε αδικοπραγία ή ρύπανση, υποστηρίζοντας σε μια μακροσκελή δήλωση νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι αυτές οι ενέργειες είναι "εξ ολοκλήρου συνδεδεμένες με διαφωνίες σχετικά με γραφειοκρατικές διαδικασίες".
Τέλος, τα τελευταία δύο χρόνια, ο Μασκ φαίνεται να έχει χάσει το ενδιαφέρον του να πρωτοστατεί σε θέματα περιβάλλοντος και αειφορίας. Νωρίτερα φέτος, η Tesla αφαίρεσε το μανιφέστο της εταιρείας για το κλίμα του 2006 από τον ιστότοπό της. Σε αυτό, ο Μασκ ανέφερε ότι είχε ως στόχο να "βοηθήσει να επιταχυνθεί η μετακίνηση από μια οικονομία εξόρυξης και καύσης υδρογονανθράκων προς μια οικονομία ηλιακής ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία πιστεύω ότι είναι η πρωταρχική, αλλά όχι αποκλειστική, βιώσιμη λύση".
Σε μια συνομιλία του με τον τέως (και εκ νέου υποψήφιου) πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στο X, ωστόσο, νωρίτερα αυτό το έτος, οπισθοχώρησε από αυτές τις φιλοδοξίες, λέγοντας ότι δεν πρέπει να υπάρχει "βιασύνη" για μια βιώσιμη οικονομία, καθώς οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν θα είναι αρκετά σοβαρές για να ανησυχεί κανείς, τουλάχιστον έως να φτάσει το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από εκείνα που υπάρχουν σήμερα. Οι επιστήμονες που μελετούν το κλίμα λένε ότι αυτά τα επικίνδυνα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα είναι λιγότερα από τα μισά από εκείνα που ισχυρίζεται ο Μασκ.
Το Forbes σχεδιάζει να εκδίδει μια νέα έκδοση της λίστας Sustainability Leaders κάθε χρόνο, πάντα με έμφαση στην πρόσφατη, αποτελεσματική δράση. Εάν ο Έλον Μασκ αλλάξει πορεία, θα χαρούμε να τον συμπεριλάβουμε σε μια μελλοντική λίστα. Αυτή τη στιγμή, ωστόσο, δεν είναι πλέον ηγέτης σε ζητήματα περιβάλλοντος.
