Του Dan Irvin
Ο δείκτης S&P 500 εμφανίζει ιστορικά χαμηλή μεταβλητότητα από τον Ιανουάριο του 2023, πυροδοτώντας συζητήσεις, διαφωνίες και σενάρια για το πόσο ακόμα μπορεί να διατηρηθεί αυτή η τάση. Στο επίκεντρο της συζήτησης βρίσκεται ο δείκτη VIX, που θεωρείται ευρέως βαρόμετρο για τη μεταβλητότητα που αναμένεται στην αγορά. Όσο ενισχύεται ο δείκτης VIX, τόσο εντείνεται η μεταβλητότητα στον S&P 500, και αντιστρόφως. Ως αποτέλεσμα, η σχέση μεταξύ του VIX και της τιμής του S&P 500 αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για τις εκθέσεις των αναλυτών.
Ιστορικά, οι διορθώσεις και οι πτωτικοί κύκλοι της αγοράς (bear markets) είναι συνήθεις όταν ο δείκτης VIX εκτινάσσεται σε επίπεδα που ξεπερνούν τις 25 μονάδες. Αντίθετα, όταν ο δείκτης κινείται κάτω από τις 20 μονάδες, τείνει να λειτουργεί ως ούριος άνεμος για τις μετοχικές αξίες, τροφοδοτώντας βιώσιμα ράλι της αγοράς. Ωστόσο, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο παρατηρείται μια εξαιρετικά ομαλή κίνηση της αγοράς, με ελάχιστη μεταβλητότητα, γεγονός που αποτελεί αξιοσημείωτη απόκλιση από τον κανόνα που έχει επικρατήσει την τελευταία δεκαετία.
Η ανωμαλία της μηδαμινής μεταβλητότητας
Η ανωμαλία αυτή γίνεται εξόφθαλμα ορατή εάν εμβαθύνουμε στα ιστορικά στοιχεία. Από το 2007, ο δείκτης VIX υπερέβαινε κατά μέσο όρο κάθε χρόνο για 47 ημέρες το κρίσιμο επίπεδο των 25 μονάδων. Την τελευταία δεκαετία, το διάστημα αυτό μειώθηκε ελαφρώς στις 32 ημέρες τον χρόνο. Ωστόσο, η ουσιαστική ανωμαλία έγκειται στο γεγονός ότι από τον Ιανουάριο του 2023 ο δείκτης υπερέβη το όριο των 25 μονάδων μόνο δύο ημέρες, καταδεικνύοντας την άνευ προηγουμένου ηρεμία που επικρατεί στην αγορά.
Παρότι τα εξαιρετικά ασυνήθιστα συμβάντα της αγοράς τείνουν να επανέρχονται στα επίπεδα των μακροχρόνιων μέσων όρων τους, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι αυτή η επαναφορά δεν πραγματοποιείται πάντοτε άμεσα. Οι ανωμαλίες της αγοράς συχνά επιμένουν περισσότερο από όσο εκτιμούν οι επενδυτές. Αντίθετα, το ποντάρισμα σε μια συνεχώς ηπιότερη μεταβλητότητα είναι πιθανότατα μια καλή επιλογή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δείκτης VIX υπερέβη το όριο των 20 μονάδων τις τελευταίες ημέρες, όπως αναφέρει το Reuters, εξέλιξη που συμπίπτει με τις μέτριες απώλειες που καταγράφει ο δείκτης S&P 500 τις τελευταίες εβδομάδες. Αυτή η αλλαγή δυναμικής αυξάνει την πιθανότητα να καταγραφεί το πρώτο συμβάν παρατεταμένης μεταβλητότητας από τις 26 Αυγούστου 2022, με τον VIX να σκαρφαλώνει πάνω από 25 μονάδες και να διατηρείται σε υψηλά επίπεδα για αρκετές εβδομάδες, οδηγώντας πιθανότατα σε μια απότομη διόρθωση του S&P 500 της τάξης του 10%.
Παράγοντες που επηρεάζουν τη μεταβλητότητα στην αγορά
Παρά τις εξελίξεις αυτές, η πιθανότητα η διόρθωση να εισέλθει σε περιοχή που θα σηματοδοτεί μια bear market παραμένει χαμηλή, χάρη στους πολυάριθμους μακροοικονομικούς υποστηρικτικούς παράγοντες στην αγορά. Οι σημαντικές δαπάνες της αμερικανικής κυβέρνησης τροφοδοτούν μια φαινομενικά ασταμάτητη ισχύ στην πραγματική οικονομία (Main Street) των ΗΠΑ.
Ωστόσο, ορισμένοι κίνδυνοι διαφαίνονται στον ορίζοντα, ιδίως η πιθανή εκ νέου επιτάχυνση του πληθωρισμού. Τους τελευταίους μήνες ο πληθωρισμός ξεπέρασε τις προσδοκίες των αναλυτών, εγείροντας ανησυχίες για την επανεμφάνισή του. Ωστόσο - εκτός και εάν η Fed μειώσει τα επιτόκια της παρά την ενίσχυση του πληθωρισμού - είναι απίθανο να υλοποιηθεί ο κίνδυνος της αναζωπύρωσης υψηλού πληθωρισμού. Το πιο πιθανό σενάριο είναι αυτό με τη Fed να συνεχίσει να καθυστερεί τις μειώσεις των επιτοκίων της, παρατείνοντας τη συζήτηση για τον πληθωρισμό.
Οι συνετοί επενδυτές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και υπομονετικοί στο τρέχον περιβάλλον. Καθώς η μεταβλητότητα θα εκδηλώνεται προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, είναι γενικά συνετό να αποφεύγουμε να αυξάνουμε τον κίνδυνο μέχρι να δούμε αν αυτή η μεταβλητότητα θα διατηρηθεί. Δεδομένης της τάσης τον τελευταίο 1,5 χρόνο η αστάθεια να υποχωρεί καθώς ο δείκτης VIX πλησιάζει στις 20 μονάδες, οδηγώντας σε ευνοϊκές αποδόσεις τις μετοχές, οι επενδυτές θα πρέπει να παρακολουθούν εάν ο VIX ξεπεράσει τις 20 μονάδες και παραμείνει σε αυτά τα επίπεδα προτού εξετάσουν το ενδεχόμενο να προβούν σε κινήσεις αντιστάθμισης του κινδύνου ή ελαχιστοποίησης των κινδύνων.
Το φαινόμενο της χαμηλής μεταβλητότητας μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες, κυρίως στη δύναμη του Αμερικανού καταναλωτή ο οποίος διαμορφώνει το 70% του ΑΕΠ, όπως αναφέρει το AP, οδηγώντας σε ισχυρή κατανάλωση και μια ιστορικά ισχυρή αγορά εργασίας.
Ωστόσο, ένα μείζον γεγονός, όπως η συνεχιζόμενη αύξηση του ρυθμού του πληθωρισμού ή κάποια μεγάλα γεωπολιτικά γεγονότα με σημαντικό αντίκτυπο στις εφοδιαστικές αλυσίδες, θα μπορούσαν να προκαλέσουν νέα αστάθεια. Καθώς η αγορά κινείται σε αυτήν τη κομβική συγκυρία, η σύνεση και η στρατηγική επαγρύπνηση θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη χάραξη της πορείας που ακολουθεί.
