Του Γιώργου Λαμπίρη
Οι εγχώριοι αγροτικοί συνεταιρισμοί έχουν σε μεγάλο βαθμό στοχοποιηθεί κατά το παρελθόν για λανθασμένους χειρισμούς και παθογένειες που οδήγησαν σε ηχηρές πτώσεις και αποτυχίες πολλών από αυτούς µέσα στα χρόνια.
Παρ’ όλα αυτά, υπήρξαν το τελευταίο διάστηµα και σηµαντικές εξαιρέσεις, µε το συνεταιριστικό κίνηµα να αναδεικνύεται στο επιχειρηµατικό προσκήνιο της Ελλάδας και του εξωτερικού. Μέσα από την υλοποίηση σηµαντικών επενδύσεων, τη σύναψη επιχειρηµατικών και εµπορικών συµφωνιών, αλλά και µε τη δηµιουργία µαρκών που αυτήν τη στιγµή έχουν αφήσει έντονο το αποτύπωµά τους είτε εντός είτε εκτός της χώρας.
Η Πίνδος είναι αυτήν τη στιγµή βάσει τζίρου ο µεγαλύτερος αγροτικός συνεταιρισµός της χώρας. Και η πραγματικότητα είναι ότι τα κοτόπουλα Πίνδου έχουν φτάσει, εκτός από την Ελλάδα, να πωλούνται και σε χώρες του εξωτερικού, και µάλιστα σε αραβικά κράτη όπως το Ντουµπάι, όπου πρόσφατα ο συνεταιρισµός συµµετείχε στη διεθνούς βεληνεκούς έκθεση Gulfood 2024.
Τζίρος στο κατώφλι των 400 εκατομμυρίων ευρώ
Το 2024 φέρνει για την Πίνδο την ολοκλήρωση επενδυτικού προγράµµατος συνολικού ύψους 45 εκατοµµυρίων ευρώ για τη δηµιουργία νέων εγκαταστάσεων παραγωγής και την προσθήκη µηχανολογικού εξοπλισµού. Το πρόγραµµα αφορούσε την κατασκευή νέων εργοστασίων, επέκταση στην παραγωγή προψηµένων προϊόντων, την κατασκευή νέου πτηνοσφαγείου, το νέο εργοστάσιο ζωοτροφών, καθώς και την κατασκευή φωτοβολταϊκών για ενεργειακό συμψηφισμό.
Φέτος ολοκληρώνεται η επένδυση για τον ψηφιακό µετασχηµατισµό. Αυτή την περίοδο βρίσκεται σε διαδικασία αδειοδότησης το επενδυτικό σχέδιο κατασκευής µονάδας βιοαερίου, ύψους 12 εκατοµµυρίων ευρώ, µε αντικείµενο την αξιοποίηση των υποπροϊόντων σφαγής, και αφορά τις επενδύσεις που θα υλοποιηθούν κατά τα έτη 2025-2027. Σκοπός κατά τη συγκεκριµένη τριετία, εκτός από την κατασκευή της µονάδας βιοαερίου, είναι να προστεθούν και άλλοι φωτοβολταϊκοί σταθµοί στα εργοστάσια του Συνεταιρισµού.
Κατά τη διάρκεια του 2023 ο κύκλος εργασιών της εταιρείας κινήθηκε για πρώτη φορά κοντά στα 400 εκατοµµύρια ευρώ µαζί µε τη θυγατρική Αγροζωή, που παράγει επίσης κοτόπουλα στην Εύβοια, από 337 εκατοµµύρια ευρώ που ήταν ο τζίρος του Συνεταιρισµού το 2022.
Το παράδειγμα της ΕΒΟΛ
Ακόµα ένα ισχυρό παράδειγµα επιχειρηµατικότητας στον τοµέα του συνεταιρίζεσθαι αποτελεί η ΕΒΟΛ, η συνεταιριστική βιοµηχανία της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισµών Βόλου. Έχει καταφέρει, µάλιστα, να κατακτήσει σηµαντικό µερίδιο και παρουσία στην αγορά του φρέσκου γάλακτος τα τελευταία χρόνια και διακριτή θέση στα ψυγεία των ελληνικών αλυσίδων σούπερ-µάρκετ.
Τα συνολικά της έσοδα ανήλθαν το 2022 στο ποσό των 19.090.000 ευρώ, αυξηµένα κατά 11% σε σύγκριση µε το 2021. Πρόσωπο που θεωρείται ο εµπνευστής της δηµιουργίας της ΕΒΟΛ είναι ο Νικήτας Πρίντζος, ο οποίος έφυγε πρόωρα από τη ζωή τον Μάρτιο του 2022.
O ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού και τα ροδάκινα Velvita
O ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού µπορεί να µην είναι γνωστός στο ευρύ κοινό, ωστόσο έχουν γίνει ιδιαίτερα γνωστά τα ροδάκινα που παράγουν οι αγρότες-µέλη του, που φέρουν την εµπορική ονοµασία Velvita. Mάλιστα ο συνεταιρισµός πρόκειται να υλοποιήσει ευρύ πλάνο επενδύσεων στο χρονικό διάστηµα 2027-2030 µε τη δηµιουργία νέου εργοστασίου µεταποίησης προϊόντων παραγωγής του Συνεταιρισµού, όπως θα είναι τα τσιπς φρούτων.
Το κόστος για την επένδυση αυτή θα φτάσει τα 8,5 εκατοµµύρια ευρώ και θα αποτελέσει µέρος συνολικού επενδυτικού πλάνου για τα συγκεκριµένα έτη που θα ανέλθει στα 16,8 εκατοµµύρια ευρώ. Ο ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού ιδρύθηκε το 1917 και σήµερα απαρτίζεται από 350 ενεργά µέλη, µε συνολικά 6.500 στρέµµατα καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Διατηρεί συνεργασίες µε παραγωγούς και οργανώσεις παραγωγών από όλη την Ελλάδα, απασχολεί 15 άτοµα µόνιµο προσωπικό σε Βελβεντό αλλά και στο υποκατάστηµα της Αθήνας στην Κεντρική Αγορά Αθηνών, ενώ συνολικά απασχολεί 80 έως 100 άτοµα ως εποχικό προσωπικό κατά την περίοδο της συγκοµιδής.
Η Mediterra και η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών
Από το κάδρο δεν λείπει η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, η οποία, εκτός από τη λειτουργία της ως αγροτικός συνεταιρισµός, διατηρεί συµµετοχή και στην εισηγµένη στο Χρηµατιστήριο Αθηνών Mediterra, που διαχειρίζεται τα καταστήµατα Mastiha Shop, τα οποία έχουν εδραιωµένη παρουσία στη λιανική και έχουν καταφέρει να αποτελούν υπολογίσιµη δύναµη στον τοµέα τους. Η Μediterra, στην οποία συµµετέχουν µετοχικά η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, το Zaitech Fund (κεφάλαιο επενδυτικών συµµετοχών της Attica Bank) και η εταιρεία καλλυντικών Κορρές, έχει θέσει ως στρατηγικές προτεραιότητες για τα επόµενα χρόνια την εντατικότερη αξιοποίηση της φαρµακευτικής χρήσης της
µαστίχας σε συνδυασµό µε την ενίσχυση της επιστηµονικής έρευνας, καθώς και την κυκλοφορία τόσο νέων προϊόντων όσο και προϊόντων µε προστιθέµενη αξία, τα οποία µπορούν να αποφέρουν και µεγαλύτερα περιθώρια κέρδους.
Πρόσφατα η Mediterra παρουσίασε ένα βήµα καινοτοµίας στα τρόφιµα µε τη νέα σειρά προϊόντων σε σκόνη, όπως γιαούρτι, τζατζίκι, σκόνη χιώτικου µανταρινιού για ζαχαροπλαστική, σάλτσα ντοµάτας, φάβα από χιώτικα κουκιά. Πρόκειται για προϊόντα που µεταποιούνται µε τη µέθοδο της κρυοξήρανσης, ενώ οι πρώτες ύλες προέρχονται από τις ιδιόκτητες εκτάσεις καλλιέργειας 130 στρεµµάτων που έχει δηµιουργήσει η επιχείρηση στη Χίο. Κατά την εφαρµογή της κρυοξήρανσης η Mediterra επεξεργάζεται τα προϊόντα, αφαιρώντας την υγρασία, µε σκοπό να δηµιουργήσει προϊόντα µε µακρά διάρκεια λήξης, έως και δύο χρόνια.
Η Αμφιλοχίας Γη και η είσοδος στον ΑΒ
Στους ισχυρούς παίκτες της συνεταιριστικής δραστηριότητας είναι και η γαλακτοβιοµηχανία Αµφιγάλ και πλέον Αµφιλοχίας Γη, η οποία ανήκει στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Αγρινίου. Τα πέντε προϊόντα που παράγει η γαλακτοβιοµηχανία στις εγκαταστάσεις της στην Κεχρινιά Αιτωλοακαρνανίας είναι η φέτα, η κεφαλογραβιέρα, η γραβιέρα Αµφιλοχίας, το πεκορίνο και το τσαλαφούτι. Σχεδόν στο σύνολό τους τα συγκεκριµένα προϊόντα διατίθενται αποκλειστικά στην Ελλάδα στα καταστήµατα της ΑΒ Βασιλόπουλος, ενώ ένα µέρος των πωλήσεών της –έως και 10%– προέρχεται από τις εξαγωγές. Το 2022 ο κύκλος εργασιών της Αµφιλοχίας Γη ανήλθε σε περίπου 7 εκατοµµύρια ευρώ, ενώ το 2023 θα ανέλθει σε περίπου 12 εκατοµµύρια ευρώ. Η συνεταιριστική επιχείρηση έχει δώσει έµφαση τα τελευταία χρόνια και στις εξαγωγές. Τα προϊόντα της διατίθενται στις Ηνωµένες Πολιτείες και στο Ηνωµένο Βασίλειο και στόχος είναι τα επόµενα χρόνια η περαιτέρω διεύρυνση της διεθνούς της δραστηριότητας.
Ο συνεταιρισμός της Νάξου
Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Νάξου, η οποία φηµίζεται για την πατάτα Νάξου αλλά και τη γραβιέρα που παράγεται στο νησί των Κυκλάδων, έχει συµπράξει µεταξύ άλλων µε τον Μπάρµπα Στάθη για κοινό προϊόν κατάψυξης.
Ωστόσο κάνει και βήµα στην παραγωγή και τυποποίηση έξτρα παρθένου ελαιολάδου, καθώς πρόσφατα προχώρησε στην εξαγορά του 51% της εταιρείας τυποποίησης "Κυκλάδι" – ακόµα µία κίνηση που σχετίζεται µε την είσοδο στην προψηµένη κατεψυγµένη πατάτα.
Από την άλλη, η γραβιέρα Νάξου αποτελεί το κύριο εξαγωγικό προϊόν που παράγει και διαθέτει ο Συνεταιρισµός της Νάξου, το οποίο αποφέρει περίπου το 42% του κύκλου εργασιών του ετησίως. Αυτή την περίοδο γίνονται προσπάθειες ενίσχυσης του εξαγωγικού του εκτοπίσµατος από το 10% επί του τζίρου, που είναι σήµερα, σε µεγαλύτερο ποσοστό στο προσεχές διάστηµα. Ο κύκλος εργασιών της ΕΑΣ Νάξου το 2022 ήταν 25,5 εκατοµµύρια ευρώ και το 2023 άγγιξε τα 26,3 εκατοµµύρια ευρώ.
Συνεταιρισμός Καλαβρύτων: Πρωτιά σε πωλήσεις στη βαρελίσια φέτα
Σταθερή είναι, όµως, και η παρουσία του Συνεταιρισµού Καλαβρύτων, που, µε βασικό του προϊόν τη φέτα ΠΟΠ, έχει αποκλειστική συνεργασία µε τον Σκλαβενίτη, στον οποίο τα τελευταία χρόνια διαθέτει και φρέσκο αγελαδινό γάλα. Μάλιστα, ο συγκεκριµένος συνεταιρισµός είναι κυρίαρχος σε πωλήσεις στην Ελλάδα στη βαρελίσια φέτα, πάνω από µεγάλες βιοµηχανίες της αγοράς όπως είναι η Δωδώνη. Ο κύκλος εργασιών για το 2023 άγγιξε 50 εκατοµµύρια ευρώ, µε το µεγαλύτερο µέρος του τζίρου να προέρχεται από την αποκλειστική συνεργασία µε τον όµιλο Σκλαβενίτη. Στόχος είναι η ανάπτυξη των εξαγωγών τα επόµενα χρόνια, οι οποίες αυτήν τη στιγµή δεν υπερβαίνουν το 8% του συνολικού τζίρου.
