Του Γιώργου Λαμπίρη
Μία από τις πιο προσφιλείς και σταθερές συνήθειες των Ελλήνων αποτελεί η κατανάλωση καφέ. Αυτό μάλιστα προκύπτει από στοιχεία πρόσφατης έρευνας για το 2023, την οποία ανέθεσε η Ελληνική Ένωση Καφέ στην εταιρεία ερευνών Κάπα Research, όπου αποτυπώνεται ότι η κατανάλωση καφέ είναι μια ισχυρή νεοελληνική παράδοση, καθότι το 95% των Ελλήνων αγοράζουν καφέ. Περισσότεροι από 8 στους 10 ερωτώμενους πίνουν καφέ καθημερινά (84%), ενώ οι περισσότεροι από αυτούς που δεν πίνουν (66%) φροντίζουν να εφοδιάζουν με καφέ το νοικοκυριό τους. Το 50% των ερωτηθέντων θα καταναλώσουν πάνω από έναν καφέ την ημέρα (συνήθως 2 ή 3).
Με βάση την ίδια έρευνα, για το 73% όσων πίνουν καφέ η εν λόγω συνήθεια είναι σταθερή και δεν υποκαθίσταται με την κατανάλωση άλλου ροφήματος, όπως το τσάι ή το χαμομήλι. Επιπλέον, η κατανάλωση εκτός σπιτιού δεν επηρεάστηκε ούτε από τις αλλαγές και τους περιορισμούς που έφερε η πανδημία στην καθημερινότητά μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 53% των ερωτηθέντων δεν έχει σκεφτεί ποτέ να κόψει τον καφέ. Ωστόσο, ένα ποσοστό 17% θα το έκανε για λόγους υγείας, το 14% για οικονομικούς λόγους και ένα 13% επειδή ο καφές τού προκαλεί αϋπνία. Συν τοις άλλοις, για το 38% εκείνων που πίνουν καφέ ο περιορισμός της κατανάλωσής του στο σπίτι, στη δουλειά ή και εκτός σπιτιού, είτε για οικονομικούς λόγους είτε για άλλα αίτια, θα σήμαινε αυτομάτως και τον περιορισμό των κοινωνικών τους συναναστροφών.
Η αγορά στο πεντάμηνο του 2023
Σύμφωνα με στοιχεία αγοράς που έχουμε στη διάθεσή μας για το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου του 2023, οι πωλήσεις σε όγκο καφέ στα σούπερ-μάρκετ κινούνται πτωτικά με ποσοστό 5%. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό στοιχείο της περιόδου αυτής είναι ότι όλες οι κατηγορίες καφέ –ελληνικός, εσπρέσο, στιγμιαίος– κινούνται πτωτικά, με εξαίρεση την κάψουλα, η οποία παραμένει σε αντίστοιχες πωλήσεις σε όγκο με το περσινό πεντάμηνο. Στα στοιχεία αυτά δεν υπολογίζονται οι πωλήσεις του καφέ στα ράφια της Lidl. Στοιχεία αγοράς της εταιρείας ερευνών Circana δείχνουν ότι στις επιμέρους κατηγορίες καφέ ο φίλτρου χάνει πωλήσεις σε όγκο κατά -5,2%, ο ελληνικός κατά -5,2%, ο εσπρέσο κατά -1,2% και ο στιγμιαίος κινείται με -7,8%. Να σημειωθεί ότι, εάν διαχωρίσει κανείς την κατηγορία του εσπρέσο σε κάψουλες και στις υπόλοιπες υποκατηγορίες (αλεσμένος, κόκκοι), θα δει ότι η κάψουλα κινείται ανοδικά με 0,6%, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες κατηγορίες, που χάνουν σε πωλήσεις κατ’ όγκο.
Θετική η πορεία στην αγορά του HoReCa
Σε ό,τι αφορά την αγορά HoReCa (ξενοδοχείο, εστίαση), στελέχη της αγοράς αναφέρουν ότι οι πωλήσεις κινούνται θετικά. Μάλιστα αναφέρουν ότι η τουριστική κίνηση έχει ευνοήσει την κίνηση στο συγκεκριμένο κανάλι της αγοράς, παραπέμποντας ταυτόχρονα και στα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), τα οποία δείχνουν ότι την περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου 2023 καταγράφηκαν 5,3 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις, ξεπερνώντας τα επίπεδα του Ιανουαρίου-Μαΐου του 2022, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +29,3%/+1,2 εκατ. αφίξεις.
Τα ίδια πρόσωπα αναφέρουν ότι υπάρχει τουριστική κίνηση, αλλά πολλοί τουρίστες κινούνται σε all inclusive καταλύματα, γεγονός που επηρεάζει την ευρύτερη κίνηση στα νησιά, όχι όμως και την αγορά του καφέ, η οποία παρουσιάζει θετική πορεία στο σύνολό της, με εξαίρεση μεμονωμένες περιπτώσεις. Σημειώνεται, πάντως, ότι η αγορά HoReCa είναι αχαρτογράφητη, καθότι δεν αποτυπώνoνται με στοιχεία η κίνηση και οι πωλήσεις καφέ, και μόνο κατ’ εκτίμηση έχουν κατά καιρούς υπάρξει στοιχεία σχετικά με αυτήν, λόγω του κατακερματισμένου της χαρακτήρα.
Σε επικοινωνία που είχε το "Forbes" με τον πρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης Καφέ, Γιάννο Μπενόπουλο, επισημαίνει ότι συνολικά η αγορά καφέ παρουσιάζει σταθερότητα.
H κυριαρχία της κάψουλας
Ιδιαίτερα ελκυστικό προϊόν για τις εταιρείες εμπορίας καφέ αλλά και για τα κανάλια λιανικής είναι η κάψουλα, στην οποία έχουν γίνει διαδοχικές επενδύσεις από το σύνολο των μεταποιητών τα τελευταία χρόνια. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 50% του τζίρου που κάνει ο καφές εσπρέσο στα ράφια των σούπερ-μάρκετ προέρχεται από την κάψουλα τύπου Nespresso, όπως προκύπτει από στοιχεία αγοράς που έχουμε στη διάθεσή μας για το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου του 2023. Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο ποσοστό ήταν ακριβώς το μισό, ήτοι 25%, το 2018, πριν φτάσει σήμερα να απορροφά το ήμισυ των πωλήσεων του συνόλου της κατηγορίας εσπρέσο (αλεσμένος, κόκκοι, κάψουλα). Στο πεντάμηνο της φετινής χρονιάς οι πωλήσεις της κάψουλας τύπου Nespresso ανήλθαν σε 14 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το σύνολο των πωλήσεων εσπρέσο στα ράφια ήταν 28 εκατομμύρια ευρώ.
Σε ό,τι αφορά τις κάψουλες τύπου Nespresso, είναι οι δημοφιλέστερες και παράγονται από όλες τις εταιρείες καφέ που δραστηριοποιούνται στην αγορά. Σε επίπεδο όγκου πωλήσεων καταλαμβάνουν το 29% των συνολικών πωλήσεων εσπρέσο στα σούπερ-μάρκετ, ποσοστό που το 2018 ήταν μόλις 13%.
Μεταφορά της κατανάλωσης στο σπίτι
Το συγκεκριμένο γεγονός αποτυπώνει τη δραστική αλλαγή στην τάση κατανάλωσης καφέ στο σπίτι το τελευταίο χρονικό διάστημα. Σημειωτέον ότι το καταναλωτικό κοινό υιοθέτησε τη χρήση της κάψουλας στις καθημερινές του συνήθειες, όπου η σημαντικότερη μεταστροφή καταγράφηκε το 2020 εν μέσω πανδημίας. Τότε ήταν που μια μεγάλη μερίδα καταναλωτών στράφηκε εκ των πραγμάτων στην οικιακή κατανάλωση, οπότε η κάψουλα άρχισε να κερδίζει έδαφος, ενώ, σε συνδυασμό με την ευκολία που προσφέρει στη χρήση και την παρασκευή του ροφήματος, καθίσταται πλέον προτιμητέα επιλογή.
Έτσι, από το 28% που ήταν οι πωλήσεις κάψουλας τύπου Nespresso σε αξία το 2019, το 2020 το ποσοστό αυτό εκτοξεύθηκε στο 40%. Ακολούθως το 2021 αυξήθηκε στο 45%, το 2022 στο 48%, για να καταλήξει σήμερα στο 50% του συνολικού τζίρου που κάνει ο εσπρέσο στα ράφια των αλυσίδων σούπερ-μάρκετ. Κατά τις ίδιες πηγές, η συγκεκριμένη εξέλιξη επηρεάζει και την κατανάλωση στην εστίαση, καθώς η κάψουλα φαίνεται να κερδίζει έδαφος από τους καφέδες που σε γενικές γραμμές καταναλώνουν οι Έλληνες εκτός σπιτιού.