Συνέντευξη στη Βάσω Αγγελέτου
Mε στόχευση, όραµα και ξεκάθαρο οδικό χάρτη η Eurobank στηρίζει την ισχυρή ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας µε χρηµατοδοτήσεις στους στρατηγικούς άξονες του νέου παραγωγικού µοντέλου, ενθαρρύνοντας τις επενδύσεις και την εξωστρέφεια.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο "Forbes", ο Αναπληρωτής Διευθύνων Σύµβουλος και Επικεφαλής Corporate & Investment Banking της Eurobank, Κωνσταντίνος Βασιλείου, υπογραµµίζει την ανάγκη χρηµατοδότησης των τοµέων υψηλής προστιθέµενης αξίας, όπως οι Υποδοµές και το Real Estate, η Ενέργεια, ο Τουρισµός, οι Τηλεπικοινωνίες και η καινοτόµος βιοµηχανία. Σε ορίζοντα τριετίας, οι εν λόγω κλάδοι αναµένεται να προσελκύσουν επενδυτικά κονδύλια άνω των 32 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 24 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το εγχώριο τραπεζικό σύστηµα, σε συνδυασµό µε το TAA.
Βασικό επιταχυντή της εθνικής αναπτυξιακής προσπάθειας αποτελεί, σύµφωνα µε τον κ. Βασιλείου, το Ταµείο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), µε τη Eurobank να πρωτοστατεί στην απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Ήταν η πρώτη τράπεζα που διέθεσε πλήρως την πρώτη δόση ύψους 200 εκατ. ευρώ, και η πρώτη που έχει ήδη αξιοποιήσει το µεγαλύτερο µέρος της δεύτερης δόσης και προχωρά ολοταχώς στην τρίτη, µε χρηµατοδοτήσεις σε όλο το φάσµα των επιχειρήσεων.
- Η Eurobank υπογραµµίζει εδώ και χρόνια –πριν τη 10ετή κρίση– την ανάγκη αλλαγής του παραγωγικού µοντέλου της οικονοµίας. Υπάρχει πρόοδος;
Η Eurobank πολύ νωρίς, πριν ξεσπάσει η δηµοσιονοµική κρίση το 2010, είχε µιλήσει για την ανάγκη αλλαγής του παραγωγικού µοντέλου και την επίτευξη ανάπτυξης που θα στηρίζεται στις επενδύσεις και την εξωστρέφεια. Στη συνέχεια, σχεδόν σε κάθε δηµόσια παρέµβασή µας, αναφερόµασταν στην ανάγκη επενδύσεων προκειµένου να κλείσει το επενδυτικό κενό που µας κληροδότησε η κρίση και το οποίο προσεγγίζει τα 94 δισ. ευρώ, όσο περίπου ο µισός παραγόµενος πλούτος στη χώρα. Σήµερα, στη βάση µετρήσιµων στοιχείων, µπορούµε να πούµε πως γίνεται πράξη η στροφή προς αυτό το νέο µοντέλο. Φέτος, για πρώτη φορά από το 2009, το επενδυτικό ισοζύγιο είναι θετικό, ενώ την τριετία 2021-2023 η αύξηση των επενδύσεων εκτιµάται ότι θα διαµορφωθεί άνω του 8%. Σηµαντικό ποιοτικό χαρακτηριστικό είναι πως οι επενδύσεις αυξάνονται πλέον και σε τοµείς υψηλής προστιθέµενης αξίας. Σταδιακά σχηµατοποιείται ο οδικός χάρτης προς την εδραίωση του νέου µοντέλου ανάπτυξης µε την προσέλευση παγκόσµιων επιχειρηµατικών κολοσσών στη χώρα, που ισχυροποιούν το ελληνικό brand name ως επενδυτικό προορισµό. Παράλληλα, ενισχύεται διαρκώς και µια δυναµική δεξαµενή µικρότερης κλίµακας επενδυτικών σχεδίων από φιλόδοξες, υγιείς και ανταγωνιστικές εταιρείες όλου του επιχειρηµατικού φάσµατος, ενώ αναπτύσσεται και το ελληνικό οικοσύστηµα νεοφυών επιχειρήσεων (startups) µε την παροχή των κατάλληλων κινήτρων και επενδυτικών εργαλείων. Πολύτιµος σύµµαχος είναι η διαθεσιµότητα πόρων συνολικά πάνω από 90 δισ. ευρώ εντός της επόµενης πενταετίας µέσω Ταµείου Ανθεκτικότητας & Ανάκαµψης, ΕΣΠΑ, ΕΤΕπ, SURE κ.ά.
- Ποιοι είναι οι κλάδοι που στηρίζουν αυτή τη µετάβαση; Πού πρέπει να κατευθυνθούν τα επενδυτικά κονδύλια τα επόµενα χρόνια;
Υποδοµές και Real Estate, Ενέργεια, Τηλεπικοινωνίες, Τουρισµός και η καινοτόµος βιοµηχανία είναι οι πέντε πυλώνες που κυρίως θα πρωταγωνιστήσουν σε αυτή τη µετάβαση, µε έργα που έχουν ισχυρά πολλαπλασιαστικά οφέλη και δυναµική να στηρίξουν την οικονοµία. Η εκτίµησή µας είναι ότι οι τοµείς αυτοί θα προσελκύσουν επενδύσεις 32 δισ. ευρώ τα επόµενα 3 χρόνια, εκ των οποίων τα 24 δισ. ευρώ θα χρηµατοδοτηθούν από τις τράπεζες, σε συνδυασµό µε το ΤΑΑ. Φυσικά, δεν υποτιµούµε άλλους σηµαντικούς τοµείς, όπως η ναυτιλία για παράδειγµα, στην οποία, ως τράπεζα, είχαµε το µεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο χρηµατοδοτήσεων το 2021.
Πιο συγκεκριµένα:
- Υποδοµές και Real Estate: Η αναβάθµιση οδικών δικτύων, αεροδροµίων και λιµένων της χώρας διαχέει την ανάπτυξη στην περιφέρεια και ενισχύει τη στόχευση για τουρισµό 365 µέρες τον χρόνο. Ενισχύει, όµως, και τον ρόλο της Ελλάδας ως ισχυρό διεθνή διαµετακοµιστικό κόµβο στην ευρύτερη περιοχή, αξιοποιώντας τα γεωστρατηγικά της πλεονεκτήµατα. Εξαιρετικά σηµαντικό πεδίο δράσης είναι οι αστικές αναπλάσεις, µε εµβληµατικό παράδειγµα το Ελληνικό, που προβλέπει έκταση πρασίνου 2.000.000 τ.µ. και δηµιουργία 75.000 θέσεων εργασίας.
- Ενέργεια: Η επιτάχυνση του στόχου για την πράσινη µετάβαση είναι επιτακτική υπό το πρίσµα των ισχυρών προκλήσεων που αντιµετωπίζει η παγκόσµια οικονοµία λόγω της ενεργειακής κρίσης. Βασική επιδίωξη της χώρας είναι να: (I) µειωθούν οι εισαγωγές καυσίµων ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια, (ii) περιοριστούν οι εκποµπές αερίου διοξειδίου του άνθρακα, (iii) αυξηθούν σταδιακά οι εξαγωγές παραγόµενης ενέργειας. Η δηµιουργία υποδοµών αποθήκευσης και µεταφοράς φυσικού και υγροποιηµένου αερίου, η επέκταση δικτύων διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας, οι επενδύσεις σε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και σε συστήµατα αποθήκευσης ενέργειας µπορούν να εξελιχθούν σε γεωστρατηγικό πλεονέκτηµα και η χώρα σε ενεργειακό κόµβο µελλοντικά.
- Τηλεπικοινωνίες: Η θωράκιση και ανάπτυξη του ψηφιακού "σκελετού" της χώρας είναι προαπαιτούµενα για κάθε είδους επενδυτικό εγχείρηµα. Δίκτυα οπτικών ινών και τεχνολογία 5G σε κάθε γωνιά της Ελλάδος είναι καίριας σηµασίας και προτεραιότητας.
- Τουρισµός: Υπάρχει ισχυρή κινητικότητα στις τουριστικές επενδύσεις µε τη συµµετοχή επενδυτών και ξενοδοχειακών αλυσίδων παγκοσµίου βεληνεκούς, κυρίως για την ανάπτυξη και αναβάθµιση ξενοδοχειακών δοµών βασισµένων στα σύγχρονα πρότυπα και τάσεις.
- Βιοµηχανία: Επενδύσεις, µεταξύ άλλων, σε κλάδους τροφίµων, φαρµάκων, µετάλλων και τεχνολογίας λειτουργούν ενθαρρυντικά προς την αύξηση των εξαγωγών, βοηθώντας, παράλληλα, και την εξωστρέφεια της οικονοµίας.
Τέτοια έργα θα διαµορφώσουν το νέο παραγωγικό µοντέλο της χώρας, ενισχύοντας τον ρυθµό ανάπτυξης. Τέλος, η υλοποίηση εµβληµατικών έργων είναι κρίσιµη και για τη µελλοντική προσέλκυση κεφαλαίων, καθώς εκπέµπουν ένα ισχυρό σήµα για τη δυνατότητά µας να σχεδιάζουµε, να χρηµατοδοτούµε και να υλοποιούµε µεγάλες και πολύπλοκες επενδύσεις.
- Πώς συµβάλλουν οι πόροι του ΤΑΑ στην ταχύτερη και πιο στοχευµένη ανάπτυξη της οικονοµίας; Ποιος ο ρόλος των τραπεζών και πώς η Eurobank ανταποκρίνεται;
Το νέο µοντέλο ανάπτυξης πρέπει να έχει χαρακτηριστικά µακροχρόνιας βιωσιµότητας και συντονισµού µε τις ανάγκες ενός ταχέως µεταβαλλόµενου διεθνούς περιβάλλοντος, µε κύριες προκλήσεις την πράσινη µετάβαση, την ψηφιοποίηση, την καινοτοµία και την εξωστρέφεια. Προς αυτή την κατεύθυνση είναι η στόχευση του ΤΑΑ, η οποία προβλέπει επιχορηγήσεις και δάνεια σχεδόν 30 δισ. ευρώ, που µπορούν να κινητοποιήσουν επενδύσεις έως και 60 δισ. ευρώ την επόµενη πενταετία. Είναι, επίσης, σηµαντικό να τονίσουµε πως η διαθεσιµότητα των πόρων του ΤΑΑ δεν επηρεάζεται από πιθανή ύφεση στην Ε.Ε., ενώ η σταθερού και χαµηλού κόστους χρηµατοδότηση που προσφέρεται µέσα από το πρόγραµµα δηµιουργεί συνθήκες ευκαιρίας για τις επιχειρήσεις, µε τον ρόλο των τραπεζών να είναι κοµβικός στη διάθεση των πόρων. Η Eurobank έχει πρωτοστατήσει στην απορρόφηση των κεφαλαίων και ήταν η πρώτη που διέθεσε πλήρως την πρώτη δόση ύψους 200 εκατ. ευρώ. Έχουµε ήδη αξιοποιήσει το µεγαλύτερο µέρος της ισόποσης δεύτερης και βαδίζουµε ολοταχώς στην τρίτη, µε χρηµατοδοτήσεις σε όλους τους πυλώνες του προγράµµατος και σε ευρεία γκάµα επιχειρήσεων. Κινούµαστε γρήγορα, καθώς αντιµετωπίζουµε το ΤΑΑ ως µια διαρκή µάχη µε τον χρόνο. Όλα τα έργα πρέπει να ολοκληρωθούν µέχρι το τέλος του 2026 και όλοι οι εµπλεκόµενοι φορείς πρέπει να λειτουργήσουν ως ένας καλά συγχρονισµένος µηχανισµός για τη σωστή αξιοποίηση των πόρων προς όφελος των επιχειρήσεων και της οικονοµίας.
- Μπορείτε να αναφέρετε ενδεικτικά έργα-ορόσηµα τα οποία χρηµατοδοτείτε µαζί µε άλλες τράπεζες µέσω του ΤΑΑ; Πώς συµβάλλουν στην ανάπτυξη και τη δηµιουργία θέσεων εργασίας;
Είναι πολλά τα αξιόλογα παραδείγµατα τέτοιων χρηµατοδοτήσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη και την απασχόληση. Ενδεικτικά αναφέρω τη χρηµατοδότηση νέας επένδυσης του πρωτοποριακού και εξαγωγικού Οµίλου Sunlight, συνολικού ποσού 175 εκατ. ευρώ. Με το συγκεκριµένο έργο επιτυγχάνεται ενίσχυση των κυριότερων µονάδων που διαθέτει η Εταιρεία σε περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας (Ξάνθη - Κοµοτηνή), αυξάνοντας την απασχόληση σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας. Παράλληλα, βελτιώνονται οι δεξιότητες του υφιστάµενου προσωπικού της, µέσω προγραµµάτων βελτίωσης ψηφιακών δεξιοτήτων, ενώ αναµένεται να προσελκύσει και νέο εξειδικευµένο προσωπικό µε την υιοθέτηση εξελιγµένων και ποιοτικότερων τεχνικών παραγωγής. Ως αποτέλεσµα, ενισχύεται και η κοινωνική συνοχή των τοπικών κοινοτήτων όπου δραστηριοποιείται. Ακόµη ένα έργο-ορόσηµο είναι η επένδυση σχεδόν 100 εκατ. ευρώ της Hellenic Open Fiber, θυγατρικής της Nova-Wind, για την ανάπτυξη δικτύων νέας γενιάς σε 40 αστικά κέντρα της Ελλάδας καθώς και την εκµετάλλευση του δηµιουργούµενου δικτύου. Η ανάπτυξη του δικτύου θα πραγµατοποιηθεί στους νοµούς Αργολίδας, Αρκαδίας, Αττικής, Ηλείας, Ηρακλείου, Θεσσαλονίκης, Κορινθίας, Λάρισας, Μεσσηνίας. Οι αυξηµένες δυνατότητες των νέων δικτύων προσελκύουν και ενισχύουν την αποκεντρωµένη απασχόληση των ψηφιακών νοµάδων και ενδυναµώνουν την ψηφιακή λειτουργία επιχειρήσεων της περιφέρειας, ανάγκες ιδιαίτερα αυξηµένες ειδικά µετά το ξέσπασµα και της πανδηµίας. Επιπλέον, η χρηµατοδότηση ύψους περίπου 37 εκατ. ευρώ της φαρµακοβιοµηχανίας DEMO για την κατασκευή πρωτοποριακού Ερευνητικού Κέντρου Βιοτεχνολογίας αναµένεται να αποτελέσει πόλο έλξης εργατικού δυναµικού υψηλής εξειδίκευσης, προσφέροντας ταυτόχρονα δυνατότητες επαναπατρισµού επιστηµονικού προσωπικού (brain gain) σε πεδία απασχόλησης που δεν προσφέρονταν µέχρι πρότινος στην ελληνική επικράτεια. Παράλληλα, βέβαια θωρακίζει και ενισχύει τη φαρµακευτική επάρκεια της χώρας.
Νοµίζω είναι εµφανή τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που δηµιουργούνται από τα έργα αυτά, όπως συµβαίνει και µε όλα τα έργα στους τοµείς χρηµατοδοτικού ενδιαφέροντος του ΤΑΑ.
- Πώς θα επηρεάσει η ανάκτηση της επενδυτικής βαθµίδας την επιτάχυνση των επενδύσεων; Θα ανακτήσουµε την επενδυτική βαθµίδα το 2023;
Για να συγκλίνει το µερίδιο των επενδύσεων στο ΑΕΠ µε το αντίστοιχο της Ευρωζώνης και να αναπληρωθεί το επενδυτικό κενό, πρέπει οι επενδύσεις να τρέχουν µε ρυθµό 7,8% ετησίως σε πραγµατικές τιµές για µία δεκαετία. Είναι βέβαιο πως η ανάκτηση της επενδυτικής βαθµίδας, που όλοι ευχόµαστε να συµβεί το 2023, θα βοηθήσει αυτό το απαιτητικό εγχείρηµα. Θα βάλει την Ελλάδα σε µια νέα επενδυτική "πίστα" και στο ραντάρ περισσότερων διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων µε µακροπρόθεσµο επενδυτικό ορίζοντα. Η θεσµική υποστήριξη από την Ε.Ε., η παραγωγή πρωτογενών πλεονασµάτων, η επίτευξη δηµοσιονοµικής και χρηµατοοικονοµικής σταθερότητας και ένα υγιές ανεξάρτητο τραπεζικό σύστηµα είναι αυτονόητα στοιχεία προς αυτή την κατεύθυνση. Κλειδί είναι, όµως, και η επιτάχυνση κρίσιµων αναπτυξιακών µεταρρυθµίσεων. Επιτάχυνση στην απονοµή δικαιοσύνης, ολοκλήρωση του επιτυχηµένου, έως τώρα, εγχειρήµατος ψηφιοποίησης της δηµόσιας διοίκησης, ισχυρότερο governance και γενικότερα µεγαλύτερος ρυθµός συµµόρφωσης µε τους νόµους είναι µεταξύ αυτών.
- Μετά από χρόνια πιστωτικής συρρίκνωσης οι τράπεζες, απαλλαγµένες πλέον από τα NPLs, θα περίµενε κανείς να λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής της οικονοµικής δραστηριότητας. Συµβαίνει αυτό; Σε ποιον βαθµό;
Βεβαίως συµβαίνει και όποιος επικαλείται το αντίθετο δεν αποτυπώνει την πραγµατικότητα, όπως αποδεικνύουν άλλωστε και τα σχετικά µεγέθη. Συγκεκριµένα για την Eurobank η καθαρή πιστωτική επέκταση στην τραπεζική επιχειρήσεων την τριετία 2020-2022 θα προσεγγίσει τα 5 δισ. ευρώ, µε το 50% να επιτυγχάνεται µόνο το 2022. Στοχεύουµε την επόµενη τριετία η αντίστοιχη καθαρή πιστωτική επέκταση να ανέλθει σε επιπλέον 3,5 δισ. ευρώ, ώστε στην περίοδο 2020-2025 να έχουµε πιστωτική επέκταση της τάξης του 85% ή 15% ετησίως. Αντίστοιχη είναι η τάση συνολικά για τις συστηµικές τράπεζες. Εποµένως, το εγχώριο τραπεζικό σύστηµα, διαθέτοντας ισχυρά κεφάλαια και ρευστότητα, στηρίζει έµπρακτα και σταθερά την ανάπτυξη της χώρας. Το πράττει δε µε ανταγωνιστικούς όρους. Αναφέρω, ενδεικτικά, τη σηµαντική αποκλιµάκωση των περιθωρίων επιτοκίων των δανείων κατά περίπου 1% το διάστηµα 2020-2022, µια τάση που αναµένεται να συνεχιστεί και αντισταθµίζει, έως έναν βαθµό, την αύξηση των επιτοκίων βάσης, ενισχύοντας τη διάθεση για περαιτέρω επενδύσεις. Επιπλέον, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθµίδας ευελπιστούµε να προσελκύσει στη χώρα και διεθνείς εµπορικές τράπεζες οι οποίες προς το παρόν είναι εντελώς απούσες ενώ η συνδροµή τους είναι απαραίτητη.
- Εκτός από τις µεγάλες και µεσαίες επιχειρήσεις, που έχουν κυρίως πρόσβαση στους πόρους του ΤΑΑ, υπάρχουν χρηµατοδοτικά εργαλεία για τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις; Ποια είναι και σε ποιον βαθµό αξιοποιούνται;
Είµαστε η µεγαλύτερη τράπεζα χρηµατοδότησης µικρών επιχειρήσεων και ιδιωτών στην Ελλάδα, ενώ έχουµε χρηµατοδοτήσει σχεδόν 45.000 µικρές επιχειρήσεις µε τζίρο έως 2,5 εκατ. ευρώ. Τα υπόλοιπά µας σε αυτό το κοµµάτι της αγοράς αγγίζουν τα 2,4 δισ. ευρώ, ενώ µόνο το 2022 έχουµε εγκρίνει δάνεια σε περίπου 7.800 επιχειρήσεις ύψους 500 εκατ. ευρώ. Σε συνεργασία µε την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ), διαθέτουµε τρία ανταγωνιστικά χρηµατοδοτικά εργαλεία ειδικά στοχευµένα στην ενίσχυση της ρευστότητας των ΜΜΕ, το ΕΑΤ – Καινοτοµία, το ΤΕΠΙΧ ΙΙ, και το εγγυοδοτικό πρόγραµµα ΕΑΤ ΤΜΕΔΕ. Επιπλέον, σε συνεργασία µε το Ευρωπαϊκό Ταµείο Επενδύσεων (ΕΤΕ) & την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), προσφέρουµε το Pan European Guarantee Fund - EGF, για την κάλυψη αναγκών σε Κεφάλαιο Κίνησης αλλά και Επενδύσεων, και το EIF-Agri, στοχευµένο στον αγροδιατροφικό τοµέα.
* Αναδημοσίευση από την ελληνική έκδοση του περιοδικού Forbes