Του Richard Nieva
Η πρώτη φορά που ο Jonathan Ross κατάλαβε ότι κάτι δεν πάει καλά ήταν τον Φεβρουάριο, όταν μιλούσε ενώπιον Νορβηγών βουλευτών και στελέχη του τεχνολογικού κλάδου στο Όσλο. Ο Ross, ο 42χρονος CEO της start-up τσιπ τεχνητής νοημοσύνης Groq, έκανε μια παρουσίαση, ελπίζοντας ότι θα τονώσει την εταιρεία του με ένα chatbot τεχνητής νοημοσύνης που θα μπορούσε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχεδόν αμέσως, πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να διαβάσει ένας άνθρωπος. Για κάποιον λόγο, το chatbot αργούσε λίγο. Αυτό εκνεύριζε τον Ρος, ο οποίος παρουσίαζε ένα ευρωπαϊκό data center που τροφοδοτούσε η Groq και το οποίο θα χρησιμοποιούσε τα εξειδικευμένα τσιπ για τις εξαιρετικά γρήγορες απαντήσεις. "Απλώς συνέχισα να τσεκάρω τους αριθμούς", θυμάται. "Το κοινό δεν καταλάβαινε γιατί ήμουν τόσο αφηρημένος".
Ο "ένοχος" ήταν η εισροή νέων χρηστών. Μια μέρα πριν από τη συνάντηση του Ross στο Όσλο, ένα tweet-παραλήρημα που ανέβασε ένας ενθουσιώδης προγραμματιστής κάνοντας λόγο για "μια αστραπιαία μηχανή απαντήσεων τεχνητής νοημοσύνης" έγινε viral και έστειλε απίστευτο όγκο χρηστών κατά την online παρουσίαση, "κρασάροντας" τους servers της εταιρείας. Ήταν πρόβλημα, αλλά καλώς που έγινε.
Όταν ίδρυσε την Groq πριν οκτώ χρόνια, η Ross ήθελε να σχεδιάσει ένα τσιπ τεχνητής νοημοσύνης αποκλειστικά και μόνο για αυτό που είναι γνωστό στη βιομηχανία ως "συμπέρασμα": το μέρος της τεχνητής νοημοσύνης που μιμείται την ανθρώπινη λογική εφαρμόζοντας ό,τι έχει μάθει σε νέες καταστάσεις. Είναι το στοιχείο που επιτρέπει στο smartphone σας να αναγνωρίσει τον σκύλο σας ως Corgi σε μια φωτογραφία που δεν έχει δει ποτέ πριν, ή σε μια πλατφόρμα δημιουργίας εικόνων να "φανταστεί" τον Πάπα Φραγκίσκο με παλτό Balenciaga. Είναι αρκετά διαφορετικό από το άλλο υπολογιστικό σκέλος της τεχνητής νοημοσύνης: την εκπαίδευση των μοντέλων για να "ρολάρει" η τεχνητή νοημοσύνη.
Μέχρι η OpenAI να λανσάρει το ChatGPT στα τέλη του 2022, προκαλώντας παγκόσμια φρενίτιδα για την τεχνητή νοημοσύνη, η ζήτηση για εξαιρετικά γρήγορη εξαγωγή συμπερασμάτων ήταν περιορισμένη και η εταιρεία χώλαινε. "Η Groq παραλίγο να κλείσει πολλές φορές", λέει ο Ross μέσα από το εργαστήριο κατασκευής ημιαγωγών της startup στο Σαν Χοσέ της Καλιφόρνια, θυμίζοντας ότι το 2019 η start-up βρέθηκε έναν μήνα πριν ξεμείνει από χρήματα. "Ίσως ξεκινήσαμε την Groq πρώιμα".
Τώρα, όμως, με τη ζήτηση για υπολογιστική ισχύ για την κατασκευή και εκτέλεση μοντέλων AI να είναι τόσο έντονη, με αποτέλεσμα μεταξύ άλλων να παρουσιάζεται έλλειμμα στην ηλεκτρική ενέργεια παγκοσμίως, φαίνεται ότι ήρθε η ώρα της Groq - είτε να κάνει η ίδια το "μπαμ" είτε να την εξαγοράσει κάποιος κολοσσός παραγωγής παλαιών ημιαγωγών. Τη Δευτέρα, η εταιρεία δήλωσε αποκλειστικά στο Forbes ότι συγκέντρωσε σήκωσε 640 εκατ. δολάρια σε έναν γύρο χρηματοδότησης D, με την κεφαλαιοποίησή της να υπερδιπλασιάζεται από 1,1 δισ. δολάρια το 2021 στα 2,8 δισ. δολάρια. Στον γύρο, υπό την ηγεσία της BlackRock, συμμετείχαν επίσης η Cisco Investments και το Samsung Catalyst Fund, βραχίονας του κολοσσού των ηλεκτρονικών ειδών, με κύρια δραστηριότητα τις υποδομές και την τεχνητή νοημοσύνη.
Η ανάγκη για υπολογιστική ισχύ είναι τόσο αδηφάγα που έχει εκτοξεύσει την κεφαλαιοποίηση της Nvidia στα 3 τρισ. δολάρια με έσοδα 60,9 δισ. δολάρια το 2023. Η Groq εξακολουθεί να είναι μικρή συγκριτικά, αφού ο τζίρος της το 2023 ανήλθε σε 3,4 εκατ. δολάρια με καθαρή ζημιά 88,3 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία της εταιρείας που είδε το Forbes. Καθώς όμως εντείνεται το ενδιαφέρον για τα τσιπ της, η εταιρεία έχει δώσει αισιόδοξο outlook για πωλήσεις ύψους 100 εκατ. δολαρίων για το 2024, σύμφωνα με πηγές, αν και οι ίδιες εξέφρασαν επιφυλάξεις για το αν επιτευχθεί ο στόχος. Η Groq αρνήθηκε να σχολιάσει.
Με την κεφαλαιοποίηση της αγοράς των τσιπ τεχνητής νοημοσύνης να αναμένεται να φτάσει το 1,1 τρισ. δολάρια έως το 2027, ο Ross βλέπει μια ευκαιρία να αρπάξει ένα κομμάτι από το θηριώδες 80% που κατέχει η Nvidia στην αγορά, εστιάζοντας στην εξαγωγή συμπερασμάτων. Αυτή η αγορά αναμένεται να αξίζει περίπου 39 δισ. δολάρια φέτος και οι εκτιμήσεις λένε ότι θα φθάσει τα 60,7 δισ. δολάρια τα επόμενα τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών IDC. "Το computing είναι το νέο πετρέλαιο", λέει χαρακτηριστικά ο Ross.
Οι νέοι διεκδικητές που εμφανίστηκαν στην αγορά, όπως η Groq, είναι αισιόδοξοι επειδή τα τσιπ της Nvidia δεν είχαν κατασκευαστεί αρχικά για την τεχνητή νοημοσύνη. Όταν ο CEO της Jensen Huang παρουσίασε τις κάρτες γραφικών (GPUs) το 1999, αυτές είχαν σχεδιαστεί για τα video games. Ήταν τυχαίο ότι αποδείχθηκαν τα καταλληλότερα τσιπ για την εκπαίδευση της τεχνητής νοημοσύνης. Όμως η Groq και άλλες start-up κατασκευής τσιπ προηγμένης γενιάς, όπως η Cerebras (με κεφαλαιοποίηση στα 4 δισ. δολάρια) και SambaNova (με κεφαλαιοποίηση 5,1 δισ. δολάρια) βλέπουν ένα κενό. "Κανείς που ξεκίνησε από την αναλογική εποχή δεν επέλεξε να φτιάξει μια GPU για τέτοιες εργασίες", παρατηρεί ο Andrew Feldman, CEO της Cerebras.
Δεν είναι μόνο οι start-ups που θέλουν να εκθρονίσουν την Nvidia. Τόσο η Amazon όσο και η Microsoft κατασκευάζουν τα δικά τους τσιπ τεχνητής νοημοσύνης. Αλλά τα τσιπ της Groq, που ονομάζονται Μονάδες Επεξεργασίας Γλώσσας (LPUs), είναι τόσο γρήγορα που η εταιρεία πιστεύει ότι έχει πιθανότητες να κοντράρει τον κολοσσό. Σε μια παρουσίαση στους επενδυτές, η εταιρεία διαφημίζει τα τσιπ της ως τέσσερις φορές γρηγορότερα, πέντε φορές φθηνότερα και τρεις φορές πιο ενεργειακά αποδοτικά από τις GPU της Nvidia όταν χρησιμοποιούνται για εξαγωγή συμπερασμάτων. Η Nvidia αρνήθηκε να σχολιάσει αυτό τον ισχυρισμό.
"Οι ταχύτητες εξαγωγής συμπερασμάτων είναι ξεκάθαρα οι καλύτερες στην αγορά", υποστηρίζει ο Aemish Shah, συνιδρυτής της General Global Capital, η οποία επένδυσε σε πολλούς γύρους χρηματοδότησης της Groq.
Η Groq άρχισε να πωλεί τα τσιπ της πριν από δύο χρόνια και έκτοτε έχει προσθέσει στο πελατολόγιό της την Argonne National Labs, μια ομοσπονδιακή ερευνητική εγκατάσταση με "ρίζες" στο Manhattan Project, η οποία έχει χρησιμοποιήσει τα τσιπ της Groq για τη μελέτη της πυρηνικής σύντηξης, το είδος της ενέργειας που τροφοδοτεί τον ήλιο. Η Aramco Digital, ο τεχνολογικός βραχίονας του πετρελαϊκού κολοσσού της Σαουδικής Αραβίας, ήρθε επίσης σε συμφωνία για συνεργασία με την Groq όσον αφορά τα τσιπ της.
Τον Μάρτιο, η Groq εγκαινίασε το GroqCloud, όπου οι προγραμματιστές μπορούν να εκμισθώνουν την πρόσβαση στα τσιπ της, χωρίς να τα αγοράζουν. Για να προσελκύσει προγραμματιστές, η Groq προσέφερε δωρεάν πρόσβαση: τον πρώτο μήνα, 70.000 άτομα εγγράφηκαν. Τώρα οι εγγεγραμμένοι απαριθμούν 350.000 και συνεχίζουν να αυξάνονται. Στις 30 Ιουνίου, η εταιρεία ενεργοποίησε τις πληρωμές και μόλις προσέλαβε τον Stuart Pann, πρώην στέλεχος της Intel και τώρα COO της Groq, για να αυξήσει τα έσοδα και τις λειτουργίες. Ο Pann είναι αισιόδοξος για την ανάπτυξη της εταιρείας: πάνω από το 25% των πελατών της GroqCloud θέλουν περισσότερη υπολογιστική ισχύ.
"Το τσιπ της Groq έχει υψηλές βλέψεις", εκτιμά ο επιστημονικός επικεφαλής της Meta, Yann LeCun, πρώην καθηγητής Πληροφορικής του Ross στο NYU, ο οποίος προσχώρησε μεταγράφηκε στην Groq ως τεχνικός σύμβουλος. Στα τέλη του περασμένου μήνα, ο CEO Mark Zuckerberg ανακοίνωσε ότι η Groq θα είναι μία από τις εταιρείες που θα παρέχουν τσιπ για την εκτέλεση συμπερασμάτων για το νέο μοντέλο Llama 3.1 της Meta, αποκαλώντας τη startup "καινοτόμο".
Ο Ross είχε δοκιμαστεί στην Google, όπου εργάστηκε στην ομάδα που δημιούργησε τους ημιαγωγούς "tensor processing units" της εταιρείας, κατάλληλοι για τη μηχανική μάθηση. Αποχώρησε από την εταιρεία το 2016 για να ιδρύσει την Groq, μαζί με τον συνάδελφο μηχανικό της Google Doug Wightman, ο οποίος διετέλεσε ο πρώτος CEO της εταιρείας. Την ίδια χρονιά, η Groq σήκωσε 10 εκατ. δολάρια από το VC fund Social Capital. Στη συνέχεια, όμως, η εξεύρεση νέων επενδυτών ήταν δύσκολη. Ο συνιδρυτής της Groq, Wightman, αποχώρησε λίγα χρόνια μετά και δεν απάντησε σε αίτημα του Forbes για συνέντευξη.
Ωστόσο, υπάρχουν και επικριτές της Groq. Επενδυτής που δεν θα συμμετέχει στον επόμενο γύρο χρηματοδότησης της εταιρείας χαρακτήρισε την προσέγγιση της Groq ως "καινοτόμο", αλλά δεν πιστεύει στο εγχείρημα μακροπρόθεσμα. Ο Mitesh Agrawal, επικεφαλής του cloud της startup υποδομής τεχνητής νοημοσύνης Lambda Labs, αξίας 1,5 δισ. δολαρίων, σημειώνει ότι η εταιρεία του δεν σχεδιάζει να προσφέρει το τσιπ της Groq ή άλλα εξειδικευμένα τσιπ στο cloud της. "Είναι πολύ δύσκολο αυτή τη στιγμή να σκεφτούμε πέρα από τη Nvidia", λέει. Άλλοι αμφισβητούν την οικονομική αποδοτικότητα των τσιπ της Groq.
Ο Ross γνωρίζει ότι ο δρόμος είναι δύσκολος και ανηφορικός. "Είναι σαν να είμαστε πρωτάρηδες", λέει. "Δεν είμαστε ακόμα κοντά στην Nvidia. Αλλά, όλα τα μάτια είναι στραμμένα πάνω μας. Σαν να ρωτάνε 'τι θα κάνετε μετά;'"
Απόδοση - επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
