Του Olan Ohnsman
Κάθε εβδομάδα, εκατοντάδες κάτοικοι του Φοίνιξ, του Σαν Φρανσίσκο και του Λος Άντζελες βρίσκουν το εξής μήνυμα στο inbox τους: "Προσδεθείτε! Έτοιμοι για βόλτα. Καλώς ήρθατε στο Waymo One. Ετοιμαστείτε για την πρώτη σας πλήρως αυτόνομη βόλτα".
Με αυτό το e-mail, βγαίνουν από τη λίστα αναμονής για τη μεγαλύτερη αμερικανική υπηρεσία ρομποταξί - περισσότερα από 500 ηλεκτρικά SUV της Jaguar με αυτόνομη οδήγηση. Ο ελεγχόμενος από την τεχνητή νοημοσύνη στόλος της Waymo θα αργήσει να είναι παρών σε όλες τις αμερικανικές πόλεις, αλλά το 2024 είναι ένα ορόσημο για μια τεχνολογία που πολλοί υποστηρικτές της ήλπιζαν ότι θα έφτανε πριν από χρόνια. Μετά από 15 χρόνια έρευνας και ανάπτυξης, επενδύσεις άνω των 8 δισ. δολαρίων και μια σειρά από πιλοτικά προγράμματα, τα ρομποταξί της Waymo εκτελούν περισσότερες από 50.000 διαδρομές την εβδομάδα στις τρεις προαναφερθείσες πόλεις. Έστω ότι το μέσο κόστος είναι 20 δολάρια ανά διαδρομή, τα ετήσια έσοδα της εταιρείας θα ξεπεράσουν τα 50 εκατ. δολάρια φέτος. Το 2022 τα έσοδα δεν ξεπέρασαν το 1 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με εκτίμηση του Pitchbook. Ακόμη και με ήπια ανάπτυξη στις τέσσερις πόλεις στις οποίες σχεδιάζει να δραστηριοποιηθεί μέχρι το τέλος του 2024, η Waymo θα μπορούσε να έχει ετήσια έσοδα εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων μέσα σε ένα ή δύο χρόνια.
"Η Waymo είναι ο νικητής στο παιχνίδι των ρομποταξί", σχολίασε ο Ross Gerber, CEO της Gerber Kawasaki, επενδυτής της Alphabet και πιθανός ανταγωνιστής της Tesla στον κλάδο της αυτόνομης οδήγησης. "Ποτέ δεν μου άρεσε το μοντέλο της Waymo επειδή ο εξοπλισμός ήταν τόσο ενοχλητικός και ακριβός που δεν φαινόταν ότι μπορούσε να επεκταθεί. Με την πάροδο του χρόνου, βελτιώνεται και η τεχνολογία τόσο ώστε ο εξοπλισμός να είναι αρκετά φθηνότερος τα επόμενα δύο χρόνια".
Η Waymo και η μητρική της, Alphabet Inc., αρνήθηκαν να κοινοποιήσουν τις οικονομικές τους προσδοκίες, αλλά η Tekedra Mawakana, συν-διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας επιβεβαιώνει τις φιλοδοξίες της να συνεχίσει να αναπτύσσεται η εταιρεία με σταθερό ρυθμό.
"Το ταξίδι για την εμπορική αξιοποίηση της τεχνολογίας αυτόνομης οδήγησης επιφυλάσσει προκλήσεις", σημείωσε μέσω e-mail στο Forbes η Mawakana. "Γι' αυτό είναι σημαντική η δέσμευση της Waymo να αναπτύσσεται με υπευθυνότητα".
Εύλογο να είναι προσεκτική η εταιρεία. Ενώ τα έσοδα της Waymo από την υπηρεσία ridehailing αυξάνονται, οι ρυθμιστικές αρχές ασφαλείας των ΗΠΑ διερευνούν δεκάδες αναφορές για προβληματική συμπεριφορά των οχημάτων της, αν και σε καμία δεν καταγράφονται τραυματισμοί ή θάνατοι. Την περασμένη εβδομάδα η εταιρεία ανακοίνωσε την ανάκληση λογισμικού για ολόκληρο τον στόλο των 672 οχημάτων της, αφού ένα ρομποταξί στο Φοίνιξ χτύπησε σε έναν τηλεφωνικό στύλο τον Μάιο, ενώ προσπαθούσε να σταματήσει με χαμηλή ταχύτητα. Μέχρι στιγμής, όμως, έχει αποφύγει σοβαρά ατυχήματα, όπως αυτό στο Σαν Φρανσίσκο πέρυσι, όταν ένα ρομποταξί της μονάδας Cruise της General Motors χτύπησε και παρέσυρε μια γυναίκα 20 μέτρα, ή το 2018, όταν ένας απρόσεκτος οδηγός ασφαλείας σε ένα πιλοτικό όχημα αυτόνομης οδήγησης της Uber χτύπησε και σκότωσε έναν πεζό στο Φοίνιξ, βάζοντας τέλος στο πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης αυτόνομης οδήγησης της εταιρείας.
Πριν από το ατύχημα, η Cruise είχε προγραμματίσει να ξεκινήσει την παροχή υπηρεσιών ρομποταξί σε ακόμη 10 πόλεις, πέραν του Σαν Φρανσίσκο. Αντιθέτως, η Waymo κινείται πιο μετρημένα. Ετοιμάζεται να ξεκινήσει εμπορικές διαδρομές οχημάτων με αυτόνομη οδήγηση, εντός του έτους στο Όστιν, αλλά δεν έχει επιβεβαιώσει το χρονοδιάγραμμα για επιπλέον αγορές οχημάτων. Αν όμως διατηρήσει τους ίδιους ρυθμούς ανάπτυξης, αποφεύγοντας σημαντικές ρυθμιστικές ή νομικές "αναποδιές", η Waymo μπορεί να καταφέρει μια σημαντική νίκη για την Alphabet στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, στην πρώτη πραγματικά επιτυχημένη προσπάθεια για να βγουν τα ρομποταξί στους δρόμους.
"Η Waymo έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο στις δραστηριότητές της", τόνισε ο Philip Koopman, ερευνητής ασφάλειας οχημάτων αυτόνομης οδήγησης και αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon. "Στο παρελθόν κάποιοι είχαν επικρίνει την ανάπτυξή της, επειδή ήταν πιο αργή από άλλες εταιρείες, αλλά σήμερα αποδεικνύεται πως έδρασαν πολύ έξυπνα".
Παρόλα αυτά, η εταιρεία έχει να βελτιώσει πράγματα. "Είδαμε κάποια πρόσφατα περιστατικά - για παράδειγμα, ένα ατύχημα σε στύλο κοινής ωφέλειας - και μια έρευνα από την NHTSA. Ελπίζω ότι αυτά δεν είναι σημάδια ότι έχουν αρχίσει να προχωρούν πιο γρήγορα από ό,τι θα 'πρεπε λόγω πίεσης από πλευράς χρηματοδοτών", επισήμανε ο Koopman. "Η ασφάλεια εξακολουθεί να παραμένει το σημαντικότερο θέμα".
Δυνατότητες γρήγορης ανάπτυξης
Πριν από μια δεκαετία, οι προσδοκίες για τα οχήματα αυτόνομης οδήγησης ήταν μεγάλες. Ο Chris Urmson, βασικό μέλος του αρχικού προγράμματος της Google, ο οποίος τώρα ηγείται της εταιρείας ανάπτυξης ρομποτικών οχημάτων Aurora, προέβλεψε ότι ο 11χρονος τότε γιος του μπορεί να μην χρειαζόταν άδεια οδήγησης μέχρι τα 16 του χρόνια. Αυτή η αισιοδοξία οδήγησε ορισμένους αναλυτές σε παράλογες βιαστικές προβλέψεις σχετικά με το μέγεθος της Waymo, όπως όταν η Morgan Stanley προσδιόρισε την επιχειρηματική της αξία στο επιβλητικό ποσό των 175 δισ. δολαρίων το 2018. Αυτό το ποσό περιλάμβανε τα εκτιμώμενα έσοδα από υπηρεσίες φορτηγών με αυτόνομη οδήγηση και logistics, τις οποίες έκτοτε η Waymo έχει βάλει στο ράφι. Για την ακρίβεια, από τότε όχι μόνο έχουν αλλάξει τα επιχειρηματικά πλάνα της Waymo, αλλά και "εκκαθαρίστηκαν" πιθανοί ανταγωνιστές της.
Η Ford και η Volkswagen τράβηξαν από την πρίζα την Argo AI, τη startup ρομποταξί αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, η Uber διέκοψε το πρόγραμμά της, πουλώντας τη μονάδα στην Aurora, η Motional που υποστηρίζεται από τη Hyundai μείωσε τις δραστηριότητές της και η Zoox της Amazon δεν έχει ακόμη ξεκινήσει εμπορικές διαδρομές με το ειδικά σχεδιασμένο ηλεκτρικό βαν, αν και αυτό μπορεί να συμβεί στα τέλη του έτους. Οι κάποτε πολλά υποσχόμενες startups με ρομπότ-φορτηγά, όπως οι TuSimple, Embark, Ike και Starsky, απέτυχαν ή εξαγοράστηκαν από άλλες εταιρείες.
Η αργή αλλά σταθερή πρόοδος της Waymo δεν μοιάζει συναρπαστική. Πιθανόν απέχει χρόνια από το να είναι κερδοφόρα και να αποσβέσει τα δισεκατομμύρια δολάρια που χρειάστηκαν για να φτάσει σε αυτό το σημείο. Αλλά η αύξηση των εσόδων -συνάρτηση του μεγέθους του στόλου της, της πελατειακής της βάσης και των περιοχών όπου δραστηριοποιείται στις πόλεις όπου έχει εισέλθει- θα μπορούσε να έρθει γρήγορα, ακόμη και αν η Waymo καθυστερεί να μπει σε νέες αστικές αγορές.
Για παράδειγμα, ακόμη και μετά από έξι χρόνια λειτουργίας στο Φοίνιξ και στα περίχωρά του, η υπηρεσία Waymo εξακολουθεί να είναι διαθέσιμη μόνο στη μισή πόλη. Και ενώ έχει 200.000 επιβάτες στο Σαν Φρανσίσκο, η υπηρεσία ρομποταξί προσφέρεται σε ένα μικρό τμήμα του Λος Άντζελες, όπου οι εμπορικές λειτουργίες ξεκίνησαν πριν από μερικές εβδομάδες. Η προσθήκη εκατοντάδων οχημάτων σε κάθε μία από αυτές τις τοποθεσίες, καθώς και στο Όστιν, και η διεύρυνση των περιοχών που εξυπηρετεί η Waymo στις πόλεις όπου ήδη βρίσκεται, θα ενίσχυε εντυπωσιακά τα έσοδα.
Αυτή η δυναμική ανάπτυξης είναι ο λόγος για τον οποίο ο CEO της Tesla, Elon Musk, θέλει η εταιρεία του να επικεντρωθεί πλέον στην παροχή υπηρεσίας ρομποταξί, παρόλο που η τρέχουσα τεχνολογία οδήγησης δεν μπορεί να λειτουργήσει ως αυτόνομη για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς έναν άνθρωπο έτοιμο να πιάσει το τιμόνι.
"Δεν αναμένουμε σημαντικά έσοδα πιθανόν για τα επόμενα χρόνια" από τα ρομποταξί της Tesla, επισήμανε ο Ryan Brinkman, αναλυτής της JPMorgan, σε ερευνητικό σημείωμα την περασμένη εβδομάδα.
Οι συνεχιζόμενες ομοσπονδιακές αξιολογήσεις ασφάλειας των λειτουργιών υποβοήθησης οδηγού της Tesla -Autopilot και FSD- που συνδέονται με αρκετά ατυχήματα και θανατηφόρα δυστυχήματα μπορεί να περιπλέξουν τα σχέδια του Musk. Ο Musk ισχυρίζεται ότι η Tesla μπορεί να κατακτήσει την αυτόνομη οδήγηση χρησιμοποιώντας κάμερες ως κύριο αισθητήρα, αποφεύγοντας τα πανάκριβα συστήματα λέιζερ lidar και ραντάρ που θα βοηθήσουν στην τρισδιάστατη θέαση του κόσμου και στην ανίχνευση αντικειμένων σε όλες τις συνθήκες φωτισμού που η Waymo και άλλοι προγραμματιστές ρομποταξί υποστηρίζουν ότι είναι απαραίτητα.
Ο Gerber, ένας "ταύρος" της Tesla -εδώ και χρόνια- που πλέον τάσσεται εναντίον του Musk, δεν είναι αισιόδοξος ότι η εταιρεία θα τελειοποιήσει τα ρομποταξί της μέσα στα επόμενα χρόνια. Έχει επίσης σταματήσει να χρησιμοποιεί τις λειτουργίες Autopilot και FSD στο Tesla του. Οι πρόσφατες αλλαγές που έχει κάνει η Tesla για να κατευνάσει τις ομοσπονδιακές ρυθμιστικές αρχές ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των "nags" και των συναγερμών που εμποδίζουν τους οδηγούς να παίρνουν τα χέρια τους από το τιμόνι για πολύ ώρα, τον ενοχλούν.
"Όσον αφορά την αυτόνομη οδήγηση, πίστευα ότι η Tesla είχε το προβάδισμα, αλλά εδώ και ένα χρόνο υπάρχει στασιμότητα και ανεπάρκεια", είπε. "Με όλους τους κανόνες που βάζουν, η αυτόνομη οδήγηση δεν μπορεί να αξιοποιηθεί".
Συνεργασία με την Uber
Η Alphabet δεν ξεχωρίζει τα έσοδα της Waymo στις ανακοινώσεις αποτελεσμάτων, τα χωνεύει στην επιχείρηση στην κατηγορία "Άλλα στοιχήματα", η οποία περιλαμβάνει υπηρεσίες που σχετίζονται με το διαδίκτυο και την υγειονομική περίθαλψη. Αλλά είναι σε γενικές γραμμές το πιο ελπιδοφόρο από τα "Άλλα στοιχήματα" της εταιρείας. Τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 72% στα 495 εκατ. δολάρια το α' τρίμηνο, συμπίπτοντας με την επέκταση των υπηρεσιών της Waymo στο Σαν Φρανσίσκο και το Φοίνιξ. Η υπηρεσία στο Λος Άντζελες ξεκίνησε το β' τρίμηνο.
Η Waymo έχει έσοδα και από μια συνεργασία με την Uber, η οποία κάποτε δεν ήταν απλώς ανταγωνίστρια, αλλά προσέφυγε και στη Δικαιοσύνη για κλοπή τεχνολογίας. Σήμερα, τα ρομποταξί της Waymo είναι προσβάσιμα μέσω της εφαρμογής Uber και πραγματοποιούν παραδόσεις τροφίμων στο Φοίνιξ.
"Πιστεύουμε πολύ στα οφέλη της αυτόνομης κινητικότητας και στον ρόλο που μπορούμε να διαδραματίσουμε για να απολαύσει ο κόσμος τα οφέλη της", δήλωσε ο Dara Khosrowshahi, CEO της Uber, στο Forbes μέσω e-mail.
"Η στρατηγική μας συνεργασία με τη Waymo -και την Uber και με την Uber Eats στο Φοίνιξ- είναι ήδη πολλα υποσχόμενη: δεκάδες χιλιάδες επιβάτες έχουν ταιριάξει με έναν οδηγό της Waymo (AI) και ο μέσος όρος τς βαθμολογίας που μας βάζουν οι επιβάτες είναι 4,9 αστέρια", πρόσθεσε. "Ανυπομονούμε να συνεχίσουμε να εξερευνούμε το μέλλον της αυτόνομης κινητικότητας μαζί τους".
Εκτός από την αναθεώρηση της ασφάλειας στις ΗΠΑ, η ικανότητα της Waymo να επεκτείνει τον στόλο της όσο γρήγορα θέλει αντιμετωπίζει επίσης κάποιες προκλήσεις. Ανακοίνωσε σχέδια το 2022 για την εισαγωγή ηλεκτρικών βαν που θα είναι προσαρμοσμένα στην υπηρεσία της από την Zeekr, μια μάρκα που δημιουργήθηκε από την κινεζική Geely Automotive. Αν και η ένταση στις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, συμπεριλαμβανομένων των υψηλότερων δασμών στα εισαγόμενα οχήματα και τις μπαταρίες, θα μπορούσε να περιπλέξει αυτήν τη συμφωνία, η Waymo δεν αλλάζει τους σχεδιασμούς της, δήλωσε η εκπρόσωπος της εταιρείας Katherine Barna.
Προς το παρόν η εταιρεία πραγματοποιεί δοκιμές οχημάτων Zeekr με ανθρώπινο παράγοντα στη θέση του οδηγού και αισθητήρες Waymo "για να εξοικειωθούμε με τη δυναμική οδήγησης και τις δυνατότητες αυτής της νέας πλατφόρμας πριν αρχίσουμε να ενσωματώνουμε τον οδηγό Waymo για αυτόνομη κίνηση", εξήγησε η Barna.
Η εταιρεία γνωρίζει πολύ καλά ότι πρέπει να επεκταθεί προσεκτικά και να αποφύγει σοβαρά ατυχήματα και αρνητικές αντιδράσεις του κοινού που θα μπορούσαν να βάλουν τέλος στα φιλόδοξα σχέδιά της.
Επιδιώκουμε "σταδιακή και βιώσιμη εξάπλωση της τεχνολογίας μας", δήλωσε η Mawakana. "Αυτή η μετρημένη προσέγγιση, σε συνδυασμό με την καινοτόμο τεχνητή νοημοσύνη μας και την πολυετή εμπειρία μας, μας δίνει ώθηση όχι απλώς να δημιουργήσουμε μια σπουδαία εταιρεία, αλλά να ανοίξουμε έναν καινούργιο δρόμο προς το μέλλον της κινητικότητας".
Απόδοση - επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
