Του Gaurav Sharma
Το παλλάδιο έχει πολλές χρήσεις στην καθημερινότητα μας. Ενδεικτικά, στις κυψέλες καυσίμου, στον αεροδιαστημικό εξοπλισμό, στα οδοντικά σφραγίσματα στα κοσμήματα κ.λπ. Ωστόσο, η πιο αισθητή χρήση του αφορά την αυτοκινητοβιομηχανία και συγκεκριμένα τον αυτοκαταλύτη που μειώνει τις βλαβερές εκπομπές από τους κινητήρες εσωτερικής καύσης.
Η αυτοκινητοβιομηχανία αντιπροσωπεύει περίπου το 80% της παγκόσμιας ζήτησης για παλλάδιο. Ποσοστό, όμως, που κατά την περίοδο 2022-23 περιορίστηκε σημαντικά, καθώς οι κατασκευαστές εξοπλισμού για αυτοκίνητα έβρισκαν όλο και πιο ακριβές τις τιμές του παλλαδίου.
Αντιμέτωποι με το υψηλότερο κόστος αλλά και τον πληθωρισμό, πολλοί κατασκευαστές στράφηκαν στην πλατίνα ως υποκατάστατο. Το αποτέλεσμα είναι μια ριζική αλλαγή στην αγορά πολύτιμων μετάλλων, που είχαμε να τη δούμε για περισσότερα από πέντε χρόνια.
Την προηγούμενη εβδομάδα, η τιμή του παλλαδίου υποχώρησε κάτω από την πλατίνα για πρώτη φορά από τον Απρίλιο του 2018. Την Πέμπτη 8 Φεβρουαρίου, το παλλάδιο έχανε 2,8% υποχωρώντας στα 869,6 δολάρια η ουγγιά, ενώ η πλατίνα βρισκόταν στα 874,5 δολάρια η ουγγιά.
Η εξέλιξη μπορεί να είναι εντυπωσιακή για να γίνει είδηση, αλλά δεν έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Επενδύσεων Πλατίνας (WPIC), περίπου 620.000 ουγγιές παλλάδιο αντικαταστάθηκαν από πλατίνα το 2023, ενώ το 2022 αντικαταστάθηκαν 385.000 ουγγιές. Οι αριθμοί αυτοί έφεραν μια κατρακύλα της τάξης του 40% για το παλλάδιο το 2023.
Η εκτίμηση είναι πως η αντικατάσταση του παλλαδίου θα αγγίξει τις 700.000 ουγγιές το 2024. Στα χαρτιά, πλατίνα και παλλάδιο μπορούν να εναλλάσσονται στην κατασκευή των αυτοκαταλυτών. Στην πράξη, όμως, η αντικατάσταση της πλατίνας με παλλάδιο (ή το αντίστροφο) είναι μια αργή διαδικασία που απαιτεί αλλαγές στην αλυσίδα παραγωγής.
Το δίλημμα για την αυτοκινητοβιομηχανία
Το 2022, θεωρήθηκε ότι μόνο οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες έκαναν την αλλαγή στην πρώτη ύλη για τα καινούργια μοντέλα. Με βάση όμως τα αυξημένα επίπεδα αντικατάστασης που παρατηρούνται το 2023, η αλλαγή πρέπει να είναι ευρύτερη.
Επιπλέον, το μερίδιο των ηλεκτρικών οχημάτων στην αγορά αυξάνεται διαρκώς. Τα ηλεκτρικά οχήματα λειτουργούν με μπαταρίες και δεν απαιτούν κανενός είδους σύστημα επεξεργασίας των εκπομπών, γεγονός που επιβαρύνει τις προοπτικές για την τιμή του παλλαδίου.
Με την πλατίνα να είναι ακριβότερη από τα δύο πολύτιμα μέταλλα και ταυτόχρονα να χρησιμοποιείται ευρέως στην αγορά κοσμημάτων, η αυτοκινητοβιομηχανία βρίσκεται ενώπιον διλήμματος. Η πενταετής άνοδος των τιμών του παλλαδίου (μεταξύ 2018 και 2022) φαίνεται πως ανήκει στο παρελθόν.
Εάν οι προβλέψεις της αγοράς για αντικατάσταση του παλλαδίου στα αυτοκίνητα με τη φθηνότερη πλατίνα επαληθευτούν φέτος, τότε πολυ πιθανόν να υπάρξει πλεόνασμα προσφοράς για το παλλάδιο το 2025.
Ιδίως από τη στιγμή που οι μεγάλοι παραγωγοί στα τέσσερα βασικά κέντρα εξόρυξης -Νότια Αφρική (80.000 μετρικοί τόνοι), Ρωσία (74.000 μετρικοί τόνοι), Καναδάς (17.000 μετρικοί τόνοι) και ΗΠΑ (14.000 μετρικοί τόνοι)- έχουν τη διάθεση να διατηρήσουν αμείωτη την παραγωγή. Μόνο η ρωσική εταιρεία εξόρυξης παλλαδίου Nornickel εκτιμά ότι θα προχωρήσει σε περικοπή της παραγωγής.
Η εικόνα θα μπορούσε να γίνει ακόμα πιο περίπλοκη από τα υπέργεια (ή ήδη εξορυγμένα) αποθέματα παλλαδίου, τα οποία εκτιμώνται στις 11,6 εκατ. ουγγιές το 2023 από την ανεξάρτητη εταιρεία Metals Focus.
Καθώς η πτώση του παλλαδίου μετουσιώνεται σε πριμοδότηση της τιμής της πλατίνας, η αντικατάσταση των πολύτιμών μετάλλων στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας αναμένεται να περιοριστεί. Εντέλει η χρήση του παλλαδίου μπορεί να ανακάμψει σε υψηλότερους όγκους το 2025, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα κινηθεί ανοδικά και η τιμή του.
Απόδοση - επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
