Οι επιχειρηµατικές συµφωνίες που πρωταγωνίστησαν τη χρονιά που φεύγει. Τεχνολογία, τρόφιµα, λιανεµπόριο, κατασκευές και ενέργεια ήταν µερικοί από τους κλάδους που βρέθηκαν στο επίκεντρο των επενδύσεων
Της Ματίνας Χαρκοφτάκη
Τον τίτλο της χρονιάς των µεγάλων deals θα µπορούσε επάξια να διεκδικήσει το 2022. Μπορεί οι συνθήκες στο µακροοικονοµικό και γεωπολιτικό µέτωπο να χαρακτηρίστηκαν από έντονη µεταβλητότητα κατά τη διάρκεια της χρονιάς που ολοκληρώνεται, ωστόσο σε καµία περίπτωση δεν ανακόπηκε η ταχύτητα των εξαγορών και των επενδύσεων, µε αρκετές επιχειρήσεις να αγγίζουν σηµαντικές οικονοµικές επιδόσεις. Οι κλάδοι της τεχνολογίας, των κατασκευών, των τροφίµων και του λιανεµπορίου ήταν εκείνοι που κατέγραψαν τη µεγαλύτερη κινητικότητα, αποδεικνύοντας την ανθεκτικότητά τους ακόµα και εν µέσω τρικυµίας.
Ο κλάδος της τεχνολογίας
Το έτος ξεκίνησε µε το mega deal του 1 δισ. δολαρίων που εξήγγειλαν και επίσηµα στα τέλη Ιανουαρίου η Viva Wallet και η J.P. Morgan, σηµατοδοτώντας µια επένδυση-µαµούθ από τον αµερικανικό χρηµατοπιστωτικό κολοσσό στη χώρα µας. Παρά το γεγονός ότι πυροδοτήθηκαν ανησυχίες για πιθανό ναυάγιο, το deal ολοκληρώθηκε στις 17 Δεκεμβρίου. Η J.P. Morgan απέκτησε ποσοστό 48,5% στη Viva Wallet, ενώ οι ιδρυτές Χάρης Καρώνης και Μάκης Αντύπας παραμένουν μέτοχοι πλειοψηφίας και μετά την ολοκλήρωση της Συναλλαγής, διατηρώντας το 51,5% του μετοχικού κεφαλαίου της Viva Wallet.
Accusonus από τη Meta "τάραξαν τα νερά" στις αρχές του 2022.
Λίγο μετά την εξαγγελία του mega deal μεταξύ Viva Wallet και JP Mortan και συγκεκριμένα στις αρχές Φεβρουαρίου, ήρθε στο φως της δηµοσιότητας η είδηση ότι το Facebook, το οποίο είχε µετονοµαστεί πριν από µερικούς µήνες σε Meta, προχώρησε στην εξαγορά της ελληνικής startup προηγµένης ηχητικής τεχνολογίας Αccusonus. Η συγκεκριµένη κίνηση σηµατοδοτεί την πρώτη επένδυση του αµερικανικού οµίλου τεχνολογίας στη χώρα µας, η οποία ουσιαστικά συνιστά το διαβατήριο για να εισέλθει µε φυσική παρουσία στην εγχώρια αγορά.
Αν και το ύψος όπου έκλεισε το deal δεν έγινε γνωστό, πληροφορίες έκαναν λόγο ότι η αποτίµηση της Αccusonus κυµαίνεται στα 70 µε 100 εκατ. δολάρια. Όχι και άσχηµα για την εταιρεία, η οποία δηµιουργήθηκε το 2013 µε σηµείο εκκίνησης την Πάτρα από τους Αλέξανδρο Τσιφλίδη και Ηλία Κοκκίνη, ενώ στην πορεία έκανε την είσοδό του και ο Μιχάλης Τζάννες. Έχοντας έδρα στη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ, το software της Accusonus χρησιµοποιείται από κορυφαίους µουσικούς παραγωγούς και κινηµατογραφικά στούντιο της παγκόσµιας βιοµηχανίας του θεάµατος.
Πάντως, αυτή δεν ήταν η µοναδική ελληνική startup η οποία κατάφερε να κάνει ένα πετυχηµένο exit, καθώς το ίδιο διάστηµα η Pollfish πέρασε στα χέρια της αµερικανικής εταιρείας Prodege, η οποία εκτιµάται ότι κατέβαλε το τίµηµα των 70 µε 85 εκατ. δολαρίων. Η Pollfish, η οποία δραστηριοποιείται στον κλάδο της έρευνας αγοράς (market research), ξεκίνησε το 2013 από την Ελλάδα µε ιδρυτές τούς Γιάννη Παπαδάκη, Ανδρέα Βούρκο, Γιάννη Ζαούδη και Ζήση Μπέλλα, ενώ έχει σταθερή παρουσία εδώ και περίπου 6 χρόνια στη Νέα Υόρκη.
Παραµένοντας στον κόσµο της τεχνολογίας, αλλά εστιάζοντας στον κλάδο της πληροφορικής, ένα νέο κεφάλαιο έφερε η εξαγορά από τον όµιλο Ideal Holdings της Byte Computers. Ήταν στις αρχές Ιουλίου όταν ανακοινώθηκε η δηµόσια πρόταση για την απόκτηση του συνόλου των µετοχών της Byte Computers, η οποία δραστηριοποιείται στον κλάδο της τεχνολογίας για πάνω από 30 χρόνια. Η συγκεκριµένη κίνηση του οµίλου Ideal ήρθε να προστεθεί στις συµφωνίες που είχαν προηγηθεί νωρίτερα το 2022 και αφορούσαν την εξαγορά της Netbull, που δραστηριοποιείται στον τοµέα της κυβερνοασφάλειας, και της Coleus Packaging, βιοµηχανίας παραγωγής µεταλλικών πωµάτων στη Νότια Αφρική.
Μέσα την ένταξη της Byte κάτω από την οµπρέλα του, ο όµιλος επεκτείνει από τη µια το αποτύπωµά του στον κλάδο της τεχνολογίας, συµπληρώνοντας ένα ακόµα κοµµάτι στις υφιστάµενες δραστηριότητες των Adaco και Netbull, και, από την άλλη, αναµένεται να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες από το κύµα ψηφιοποίησης, που προβλέπεται να ενταθεί το επόµενο διάστηµα στη χώρα µας, µε την προκήρυξη σχετικών έργων τόσο στο Δηµόσιο όσο και στον ιδιωτικό τοµέα.
Σε αυτό το κοµµάτι, η εταιρεία, που δηµιούργησε ο Σπυριδογεώργης Βυζάντιος, έχει ιδιαίτερα ενεργό ρόλο, διατηρώντας ανεκτέλεστο υπόλοιπο υπογεγραµµένων συµβάσεων για το 2022 κοντά στα 20 εκατ. ευρώ, ενώ στα ίδια περίπου επίπεδα εκτιµάται ότι κυµαίνεται και το ανεκτέλεστο για το 2023.
Η βιοµηχανία των τροφίµων
Ο κλάδος των τροφίµων και του λιανεµπορίου δεν θα µπορούσε να απέχει από τον χορό των deals, καθώς κάθε χρόνο αναδεικνύεται εκ των πρωταγωνιστών στις εξαγορές και τις επενδύσεις, δηµιουργώντας νέες ισορροπίες και δεδοµένα.
Και το 2022 ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος κατάφερε να επιβεβαιώσει ότι έχει το χάρισµα του επιχειρηµατικού Μίδα. Μετά το ιστορικό deal των 2 δισ. δολαρίων µε την πώληση της Chipita στη Mondelez International και το µπαράζ εξαγορών µικρότερων αλλά δυναµικά αναπτυσσόµενων εταιρειών τροφίµων όπως οι Ελληνικοί Χυµοί και το Έδεσµα, ο γνωστός επιχειρηµατίας "χτύπησε" µε την απόκτηση τον Ιούνιο του 45% της ΙΟΝ, µε την προοπτική να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο µέσα στα επόµενα χρόνια. Η είσοδος του Σπύρου Θεοδωρόπουλου στην ιστορική σοκολατοβιοµηχανία δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Όλα αυτά τα χρόνια δεν ήταν λίγες οι φορές που η οικογένεια Κωτσιόπουλου είχε πολιορκηθεί από επίδοξους µνηστήρες - µεγάλα ονόµατα της βιοµηχανίας τροφίµων, όπως οι Nestle, Kraft, Nabisco και Vivartia, µε τις συζητήσεις πάντοτε να προσκρούουν στην κατηγορηµατική άρνηση της οικογένειας.
Αυτήν τη στάση κατάφερε να "λυγίσει" ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος µε την επιµονή του, αλλά κυρίως µε τη δέσµευσή του ότι η σοκολατοβιοµηχανία δεν πρόκειται να χάσει τον ελληνικό της χαρακτήρα και εκείνα τα στοιχεία που την έχουν φέρει ανάµεσα στις πρώτες και αγαπηµένες επιλογές των Ελλήνων καταναλωτών για αρκετές δεκαετίες. Να σηµειωθεί ότι το 2021 η ΙΟΝ είδε τον τζίρο της να αυξάνεται στα 121,69 εκατ. ευρώ, από 118,9 εκατ. ευρώ το 2020, την ίδια στιγµή που τα καθαρά κέρδη προ φόρων ανήλθαν στα 13,2 εκατ. ευρώ, έναντι 11,69 εκατ. ευρώ την προηγούµενη χρονιά.
Στον πυρήνα ακόµα ενός σηµαντικού deal, αλλά αυτήν τη φορά από την απέναντι πλευρά, βρέθηκε η Ideal Holdings, µε την πώληση της εταιρείας premium mixers και αναψυκτικών Three Cents στην Coca-Cola HBC, µια συµφωνία η οποία ανακοινώθηκε εν µέσω καλοκαιρινής περιόδου. Προκειµένου ο πολυεθνικός όµιλος να εντάξει στο χαρτοφυλάκιό του την Three Cents, µέσω της οποίας επιχειρεί άνοιγµα στην κατηγορία των αναψυκτικών για κοκτέιλ, κατέβαλε το τίµηµα των 45,9 εκατ. ευρώ. Η Three Cents, η οποία δηµιουργήθηκε το 2014 από 4 νέους ανθρώπους µε εµπειρία στον χώρο των µπαρ, τους Δηµήτρη Νταφόπουλο, Γιώργο Μπάγκο, Γιώργο Τσιρίκο και Βασίλη Καλαντζή, κατάφερε µέσα σε 7 χρόνια από την έναρξη της λειτουργίας της να δεκαπλασιάσει τις πωλήσεις της, εξάγοντας τα προϊόντα της σε περισσότερες από 34 χώρες πέραν της ελληνικής αγοράς. Έτος-σταθµό για την περαιτέρω πορεία της αποτέλεσε το 2020, όταν το fund Virtus International (ο βασικός µέτοχος της Ideal Holdings) απέκτησε το 51% και στη συνέχεια το σύνολο των µετοχών της εταιρείας, ενώ δύο χρόνια αργότερα ήρθε το deal µε την Coca-Cola HBC.
premium mixers Three Cents.
Από τον κλάδο του οργανωµένου λιανεµπορίου, το οποίο βρέθηκε στο προσκήνιο της οικονοµικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια των δύο προηγούµενων ετών της πανδηµίας του κορονοϊού, έρχεται το επόµενο σηµαντικό deal. Ο λόγος για την ένωση δυνάµεων ανάµεσα στον Βορρά και τον Νότο και, πιο συγκεκριµένα, µεταξύ του Μασούτη από τη Θεσσαλονίκη και των ΣΥΝΚΑ από την Κρήτη.
Μια συµφωνία που έκλεισε και επίσηµα τον Μάιο, ενώ δίνει ισχυρό εκτόπισµα και περαιτέρω δυναµική επέκτασης στον Μασούτη εντός της εγχώριας αγοράς. Θυµίζουµε ότι η συµφωνία προέβλεπε τη σύσταση µιας κοινής εταιρείας µε τη συνεταιριστική επιχείρηση σούπερ-µάρκετ των Χανίων, ενώ δηµιουργήθηκε ένα κοινό δίκτυο 402 καταστηµάτων µε ετήσιο κύκλο εργασιών άνω του 1,1 δισ. ευρώ και περισσότερους από 9.500 εργαζοµένους. Πρόκειται για ένα deal το οποίο έφερε στον Μασούτη γεωγραφική επέκταση και είσοδο σε µια δυναµική αγορά όπως είναι αυτή της Κρήτης, ενώ έδωσε στο ΣΥΝΚΑ τη δυνατότητα να βελτιώσει τη διαπραγµατευτική του θέση για να διασφαλίσει καλύτερες τιµές και παροχές από τους προµηθευτές.
Ο κατασκευαστικός τοµέας
Ένα από τα πιο πολυσυζητηµένα deals της χρονιάς που κλείνει είναι η µεταβίβαση στις αρχές Ιουλίου του πλειοψηφικού ποσοστού που κατείχε ο Σωκράτης Κόκκαλης στην Intrakat σε µια οµάδα εφοπλιστών µε επικεφαλής τούς Δηµήτρη Μπάκο, Γιάννη Καϋµενάκη και Αλέξανδρο Εξάρχου. Η επόµενη µέρα βρίσκει την εισηγµένη σε θέση ετοιµότητας για να υλοποιήσει το αναπτυξιακό της σχέδιο. Σε αυτή την κατεύθυνση, πρόσφατα η γενική συνέλευση έδωσε το πράσινο φως για να προχωρήσει σε αύξηση µετοχικού κεφαλαίου 100 εκατ. ευρώ. Τα κεφάλαια από την ΑΜΚ αναµένεται να δώσουν ώθηση στο επενδυτικό της πλάνο, ενισχύοντας περαιτέρω την αναπτυξιακή της προοπτική, καθώς η διοίκηση σχεδιάζει να αξιοποιήσει 50 εκατ. ευρώ για την ενδυνάµωση του υφιστάµενου κεφαλαίου κίνησης και 50 εκατ. ευρώ αποκλειστικά για ανάπτυξη µέσω εξαγορών.
Στις αρχές φθινοπώρου εγκρίθηκε και επίσηµα η συναλλαγή µεταξύ της MORE - Motor Oil Renewable Energy και της ΕΛΛΑΚΤΩΡ για την απόκτηση του 75% του κλάδου Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας, µια συµφωνία η οποία θα οδηγήσει τη MORE να διαθέτει εγκατεστηµένη ισχύ 772 ΜW και µαζί µε τα υπό κατασκευή έργα της συνολικά 856 MW, πλησιάζοντας τον επόµενο στόχο της για εγκατεστηµένη ισχύ 1 GW νωρίτερα από τις αρχικές της εκτιµήσεις. Η εγκατεστηµένη ενέργεια της εταιρείας πλέον θα είναι ικανή να τροφοδοτήσει µε πράσινη ενέργεια περίπου µισό εκατ. νοικοκυριά, ενώ παράλληλα θα διαθέτει χαρτοφυλάκιο δυναµικότητας 2,3 GW σε διάφορα στάδια ανάπτυξης.
Να σηµειωθεί ότι σε επίπεδο οµίλου Motor Oil η συνεισφορά της MORE µετά την ολοκλήρωση της εξαγοράς µε όρους 2021 θα ανερχόταν σε 22% του συνολικού EBITDA, έναντι 9% προηγουµένως.
Μπορεί ακόµη να µην έχει κλείσει, αλλά τα θεµέλια µπήκαν εντός του 2022 και, όπως όλα δείχνουν, µετρά αντίστροφα ο χρόνος για τη συµφωνία ανάµεσα στην ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και τον αυστραλιανό όµιλο First Sentier για την εξαγορά του βραχίονα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές (ΑΠΕ) του οµίλου ΓΕΚ Τέρνα. Εφόσον, λοιπόν, πέσουν οι υπογραφές ανάµεσα στις δύο πλευρές, θα αποτελέσει µία από τις µεγαλύτερες επιχειρηµατικές συµφωνίες των τελευταίων ετών στη χώρα µας, µε το τίµηµα να εκτιµάται ότι θα αγγίξει το ποσό-µαµούθ των 2,5 δισ. ευρώ.