Της Frances Coppola
Την προηγούμενη Κυριακή, στο Ρότσεστερ της Αγγλίας, η επίσκοπος κοίταξε τους πιστούς στα μάτια και είπε: "Όλοι σας έχετε βαρεθεί τις συζητήσεις για το Brexit, έτσι δεν είναι;". Οι άνθρωποι έγνεψαν καταφατικά.
Το Ρότσεστερ είναι μια πυκνοκατοικημένη περιοχή οπαδών της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ. Το 2016, το 64% του πληθυσμού της πόλης ψήφισε "ναι" στο Brexit, και πολλοί από αυτούς θα ήταν μεταξύ του εκκλησιάσματος. Ωστόσο, συνομιλώντας με κάποιους από αυτούς, με το πέρας της λειτουργίας, υπήρχε η αίσθηση της απογοήτευσης. Θα περίμεναν να τηρηθεί όντως η ημερομηνία εξόδου της 29ης Μαρτίου, ωστόσο βλέπουν να έχει δημιουργηθεί πολιτικό χάος και τη Βρετανία να έχει διασυρθεί παγκοσμίως.
Η ομιλία της πρωθυπουργού Theresa May στις 20 Μαρτίου αναφέρθηκε σε αυτές τις ανησυχίες:
"Γι' αυτό, είμαι απολύτως βέβαιη. Όλοι σας έχετε κουραστεί. Με τα πολιτικά και τις αστείες διαδικασίες. Κουραστήκατε να βλέπετε βουλευτές να μιλάνε μόνο για το Brexit όταν έχετε πραγματικές ανησυχίες για τα σχολεία των παιδιών μας, τo εθνικό σύστημα υγείας και την εγκληματικότητα. Θέλετε αυτό το στάδιο της διαδικασίας του Brexit να τελειώσει".
Αυτό ακριβώς μου είπαν τα μέλη της εκκλησίας του Ρότσεστερ. Έχουν βαρεθεί. Θέλουν το Brexit να τελειώσει άμεσα, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν τις ζωές τους.
Αλλά στη συνέχεια, τα πράγματα πήραν τον λάθος δρόμο. Η May συνέχισε:
"Συμφωνώ, είμαι με τος μέρος σας", είπε δείχνοντας με το δάχτυλο του Βρετανούς βουλευτές για το χάλι που έχει δημιουργηθεί:
"Μέχρι στιγμής, το κοινοβούλιο έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποφύγει να πάρει μια απόφαση. Προτάσεις μετά προτάσεων και τροπολογίες μετά τροπολογιών έχουν κατατεθεί, χωρίς όμως να αποφασίσει ποτέ το κοινοβούλιο τι θέλει πραγματικά".
Αλλά τα μέλη της εκκλησίας του Ρότσεστερ με τους οποίους μίλησα δεν κατηγορούν τους βουλευτές. Δεν έχουν καμία αμφιβολία για το ποιος είναι υπεύθυνος για το χάος του Brexit: η Theresa May.
Η κυρία May και οι Βρυξέλλες έχουν κατασκευάσει μια συμφωνία που κατάφερε να συγκεντρώσει το μένος των πάντων. Αλλά η May θέλει να την περάσει οπωσδήποτε από το κοινοβούλιο. Τέθηκε δύο φορές προς ψηφοφορία, και απορρίφθηκε και τις δύο.
Στη συνέχεια η πρωθυπουργός αποφάσισε να ζητήσει παράταση του Άρθρου 50, όχι όμως για να ξανασκεφτεί την προσέγγισή της για το Brexit. Δυστυχώς, όχι. Και η επιστολή της στην ΕΕ δείχνει τους πραγματικούς σκοπούς της:
"Είχα την πρόθεση να επαναφέρω την ψηφοφορία στη Βουλή των Κοινοτήτων. Ο Πρόεδρος της Βουλής των Κοινοτήτων δήλωσε ότι για να γίνει μια νέα ουσιαστική ψηφοφορία στη Βουλή, η συμφωνία θα πρέπει να είναι 'ουσιαστικά διαφορετική - όχι διαφορετική από άποψη διατύπωσης, αλλά διαφορετική στο περιεχόμενό της'. Ορισμένοι βουλευτές έχουν ερμηνεύσει ότι αυτό σημαίνει μια περαιτέρω αλλαγή στη συμφωνία. Η θέση αυτή κατέστησε πρακτικά αδύνατη την εκ νέου ψηφοφορία. Ωστόσο, παραμένει η πρόθεσή μου ξαναθέσω σε ψηφοφορία τη συμφωνία".
Από την πλευρά της, η ΕΕ αρνήθηκε να της παράσχει την τριμηνιαία παράταση που ζήτησε. Αλλά φαίνεται να δίνει ένα χέρι σωτηρίας. Οι επαφές της May με τους ηγέτες της ΕΕ δείχνουν μια εξαντλημένη γυναίκα έτοιμη να ρίξει την πετσέτα και να επιτρέψει στη Βρετανία να εγκαταλείψει το μπλοκ στις 29 Μαρτίου χωρίς συμφωνία - άτακτα. Η προσφορά της ΕΕ για επέκταση στις 22 Μαΐου εάν το κοινοβούλιο εγκρίνει τη συμφωνία ή στις 12 Απριλίου εάν δεν το κάνει, μοιάζει πιο πολύ με πράξη διάσωσης.
Δεν θα αποτελούσε έκπληξη αν η May δεν αισθανόταν εξαντλημένη και απογοητευμένη. Έχει δεχτεί περισσότερες βολές οπαδών της από οποιονδήποτε Βρετανό πρωθυπουργό. Παρόλο που έχει επιζήσει από την ψήφο μη εμπιστοσύνης, δεν τολμά να αντιμετωπίσει τους σκληρούς Brexiters στο ίδιο το κόμμα της. Για να γίνει αυτό θα έπρεπε να διασπάσει το κόμμα της. Και αν υπάρχει ένα πράγμα που πραγματικά έχει σημασία για τη May αυτό είναι να κρατήσει ενωμένη την παράταξη των Τόρις. Η May είναι πρώτα Τόρι και μετά πρωθυπουργός.
Δεν συμπαθώ ιδιαίτερα τη May. Το Brexit ήταν ένα δηλητήριο, αλλά το ήπιε πρόθυμα. Και το χάλι που υπάρχει οφείλεται σε αυτήν. Η ενεργοποίηση του Άρθρου 50 χωρίς συμφωνία, ο ανταγωνισμός των Ευρωπαίων ομολόγων της με υπεροψία, η καταστροφική απόφασή της για εκλογές τον Μάιο του 2017 που αποδυνάμωσαν το κόμμα της, και η τάση της να παραμείνει στην εξουσία ανεξαρτήτως κόστους. Από την αρχή η May έβαλε το κόμμα πάνω από τη χώρα, και τα συμφέροντα της παράταξης πάνω από τα συμφέροντα του λαού. Ο μόνος λόγος που οι περισσότεροι θέλουν τη May να παραμείνει στην εξουσία είναι πως οι εναλλακτικές είναι χειρότερες επιλογές. Φανταστείτε μόνο τον Jeremey Corbyn ή τον Boris Johnson στη θέση του πρωθυπουργού...
Ίσως γι' αυτόν τον λόγο δεν αποτελεί προτεραιότητα για τους Βρετανούς να απαλλαγούν από τη May, όσο να απαλλαγούν από το Brexit καθαυτό με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυξάνεται η υποστήριξη για ένα Brexit χωρίς συμφωνία, ενώ ένα διαδικτυακό "δημοψήφισμα" που ζητά την ανάκληση του Άρθρου 50 υπεγράφη από περισσότερους από 4,5 εκατομμύρια ανθρώπους σε τρεις ημέρες. Επίσης, στις 23 Μαρτίου, ένα εκατομμύριο διαδηλωτές ζήτησαν δεύτερο δημοψήφισμα. Όπως φαίνεται, οι άνθρωποι θέλουν να αποφασίσουν μόνοι τους ποια μορφή θα έχει το Brexit - αν φυσικά συμβεί τελικά.
Δεν είναι όμως μόνο οι Βρετανοί που κουράστηκαν με το θέμα του Brexit. Και οι Ευρωπαίοι έχουν απαυδήσει. Θέλουν να συνεχίσουν τις ζωές τους και έχουν βαρεθεί με το πολιτικό χάλι στη Βρετανία. Όλοι θέλουν να τελειώνουν με αυτό, και δεν νοιάζονται πώς θα γίνει. Μπορεί να έχει αυξηθεί στη Βρετανία η τάση υπέρ ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, ωστόσο αρκετοί Ευρωπαίοι θέλουν απλά να τελειώνουν με την υπόθεση. Το σενάριο του άτακτου Brexit φαίνεται να προκρίνεται: λίγη αγωνία βραχυπρόθεσμα, αλλά να προσφέρει μόνιμη ανακούφιση από έναν βαθύ πόνο.
Όπως λέει και ένα ρητό: "το να χωρίζεις είναι πολύ δύσκολο". Είναι εκπληκτικό μόνο πόσοι άνθρωποι σκέφτονται ότι θα ήταν εύκολο.
