Συνέντευξη στην Αλεξάνδρα Γκίτση
Εµείς στην Παπαστράτος κάναµε την 21η Μαρτίου το τελευταίο µας τσιγάρο", λέει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο "Forbes" ο πρόεδρος και διευθύνων σύµβουλος της Παπαστράτος, Χρήστος Χαρπαντίδης, ο άνθρωπος που κατάφερε να πείσει τα κεντρικά της Philip Morris International να υλοποιηθεί στην Ελλάδα µια από τις µεγαλύτερες επενδύσεις των τελευταίων ετών στη χώρα.
Τότε τέθηκαν σε λειτουργία οι νέες µηχανές, µια επένδυση 300 εκατ. ευρώ, που µετατρέπει το εργοστάσιο της Παπαστράτος στον Ασπρόπυργο σε µονάδα αποκλειστικής παραγωγής των θερµαινόµενων ράβδων καπνού για το νέο προϊόν του οµίλου, το IQOS. Όπως σηµειώνει, η προσπάθεια να πειστούν τα κεντρικά της PMI να υλοποιηθεί η επένδυση στην Ελλάδα δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση. "Είχαµε να ανταγωνιστούµε άλλες, τυπικά προφανέστερες επιλογές, µε πολύ χαµηλότερο εργατικό και φορολογικό κόστος", τονίζει ο ίδιος. Κι όµως, ο κ. Χαρπαντίδης και η οµάδα του κατάφεραν να πείσουν τη µητρική να υλοποιήσει στην Ελλάδα µια επένδυση που θα οδηγήσει την Παπαστράτος "σε ένα µέλλον απαλλαγµένο από τον καπνό του τσιγάρου", όπως συµπληρώνει χαρακτηριστικά.
Τα οφέλη της επένδυσης είναι πολυεπίπεδα για την εγχώρια οικονοµία και την ελληνική κοινωνία. Η νέα παραγωγική µονάδα θα έχει έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα, αφού θα είναι µόλις η δεύτερη παγκοσµίως της PMI που θα παράγει αποκλειστικά θερµαινόµενες ράβδους καπνού. Θα ενισχυθούν σηµαντικά, λοιπόν, οι εξαγωγές, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επιπλέον, η επένδυση, ύψους 300 εκατ. ευρώ, αποτελεί και µια "ανάσα" για την απασχόληση, καθώς δηµιουργεί 400 νέες θέσεις εργασίας µέσα στον οργανισµό. Παράλληλα, το γεγονός της επένδυσης είναι σηµαντικό για τις χιλιάδες θέσεις εργασίας σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, από την καπνοκαλλιέργεια έως το σηµείο πώλησης.
Ο ίδιος σηµειώνει, επίσης, πως η Ελλάδα τοποθετείται αυτήν τη στιγµή στο κέντρο της καινοτοµίας και βρίσκεται στην πρώτη γραµµή των εξελίξεων, στο πλαίσιο ενός πολύ µεγάλου οµίλου, όπως είναι η PMI, στέλνοντας ταυτόχρονα και ένα ηχηρό µήνυµα για τις αναπτυξιακές προοπτικές που µπορούν να υπάρξουν στην αγορά. Δεν παραλείπει να τονίσει πως "για να µπορέσεις να αλλάξεις τα πάντα γύρω σου, πρέπει πρώτα να µπορείς να αλλάξεις εσύ ο ίδιος. Κι αυτό είναι κάτι που το δουλεύουµε καθηµερινά".
- Κύριε Χαρπαντίδη, πρόσφατα εγκαινιάστηκε µια από τις σηµαντικότερες επενδύσεις που έχουν πραγµατοποιηθεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, και µάλιστα εντός χρονοδιαγράµµατος. Πόσο εύκολο ήταν για την εν Ελλάδι οµάδα της Παπαστράτος να πείσει τα κεντρικά της PMI να επενδύσουν στην Ελλάδα 300 εκατ. ευρώ;
Η 21η Μαρτίου ήταν για όλους εµάς στην Παπαστράτος µια µέρα-ορόσηµο, καθώς εγκαινιάσαµε και επίσηµα τις νέες µας παραγωγικές εγκαταστάσεις. Με αυτή την πραγµατικά µεγάλη επένδυση για τα ελληνικά δεδοµένα –ειδικά αυτόν τον καιρό–, µετατρέψαµε σε χρόνο-ρεκόρ το εργοστάσιό µας στον Ασπρόπυργο σε µονάδα αποκλειστικής παραγωγής των θερµαινόµενων ράβδων καπνού για το νέο µας προϊόν, το IQOS. Δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση να πείσουµε τη µητρική µας εταιρεία, τη Philip Morris International (PMI), να εµπιστευθεί σε εµάς αυτήν τη σηµαντική επένδυση. Είχαµε να ανταγωνιστούµε άλλες, τυπικά προφανέστερες επιλογές, µε πολύ χαµηλότερο εργατικό και φορολογικό κόστος. Ωστόσο, εµείς το πιστέψαµε πολύ και µε πολλή δουλειά και καλά τεκµηριωµένο business case τα καταφέραµε. Πιστέψαµε στα "δυνατά" σηµεία της χώρας µας και κάναµε και τους συνεργάτες µας στο εξωτερικό να τα δουν και να µας δώσουν την ευκαιρία που µας αξίζει. Η απαράµιλλη προνοµιακά γεωγραφική θέση της Ελλάδας, τα υψηλής ποιότητας ανατολικά καπνά και, βέβαια, το ανθρώπινο δυναµικό µας, που µπορεί να λειτουργήσει εξαιρετικά αποτελεσµατικά όταν του δοθεί το όραµα, ήταν ανάµεσα στους παράγοντες που συνεκτιµήθηκαν για να δοθεί το πράσινο φως της επένδυσης.
- Ποια εκτιµάτε ότι µπορεί να είναι τα πολλαπλασιαστικά οφέλη στην ελληνική οικονοµία από τη συγκεκριµένη επένδυση στο µέλλον;
Τα οφέλη της επένδυσης είναι πολυδιάστατα για την εγχώρια οικονοµία και την ελληνική κοινωνία και δεν χρειάζεται να πάµε πολύ µακριά στο µέλλον για να τα δούµε. Τα διαπιστώνουµε άµεσα. Η νέα παραγωγική µας µονάδα θα έχει έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα, αφού θα είναι µόλις η δεύτερη παγκοσµίως της PMI που θα παράγει κατ’ αποκλειστικά θερµαινόµενες ράβδους καπνού. Θα ενισχυθούν σηµαντικά, λοιπόν, οι εξαγωγές, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επιπλέον, η επένδυση, ύψους 300 εκατ. ευρώ, αποτελεί και µια "ανάσα" για την απασχόληση, καθώς δηµιουργεί 400 νέες θέσεις εργασίας µέσα στον οργανισµό µας. Αναµένεται να αυξήσουµε σηµαντικά τον αριθµό των εργαζοµένων µας και πολλές από αυτές τις προσλήψεις έχουν ήδη πραγµατοποιηθεί. Παράλληλα, το γεγονός της επένδυσης είναι σηµαντικό για τις χιλιάδες θέσεις εργασίας, από την καπνοκαλλιέργεια έως το σηµείο πώλησης. Δεν σας κρύβω ότι νιώθουµε ιδιαίτερη περηφάνια για τη θετική συµβολή που θα έχουµε και συναισθανόµαστε απόλυτα το βάρος της ευθύνης.
- Πιστεύετε ότι η επιλογή της PMI να επενδύσει στην Ελλάδα θα µπορούσε να αποτελέσει ένα άτυπο κάλεσµα και σε άλλες πολυεθνικές να επενδύσουν στη χώρα;
Θα µας χαροποιούσε ιδιαίτερα εάν η επένδυση αυτή της PMI αποτελούσε το εφαλτήριο και για άλλους επενδυτές να αξιοποιήσουν τη δυναµική που έχει η χώρα µας σε πολλά επίπεδα. Αντιλαµβανόµαστε πλήρως τους περιορισµούς που υπάρχουν –χρειάστηκε πολλούς από αυτούς να τους αντιµετωπίσουµε κι εµείς–, ωστόσο πρέπει να µπορεί κανείς να δει πίσω από τις προφανείς γραµµές και να είναι σε θέση να σκεφτεί εναλλακτικά. Η Ελλάδα τοποθετείται αυτήν τη στιγµή στο κέντρο της καινοτοµίας και βρίσκεται στην πρώτη γραµµή των εξελίξεων στο πλαίσιο ενός πολύ µεγάλου οµίλου, όπως είναι η PMI, στέλνοντας ταυτόχρονα και ένα ηχηρό µήνυµα για τις αναπτυξιακές προοπτικές που µπορούν να υπάρξουν στην αγορά. Θα ήταν πραγµατικά υπέροχο για τη χώρα να ακολουθήσουν και άλλοι το παράδειγµά µας.
- Μέσω της συγκεκριµένης επένδυσης αλλάζει και το DNA της Παπαστράτος: από παραγωγός συµβατικών τσιγάρων, πρωτοστατεί στη ριζική αλλαγή που συντελείται στην παγκόσµια αγορά καπνικών. Τι σηµαίνει πρακτικά αυτό για την εταιρεία; Πόσο έτοιµοι είστε για αυτήν τη µετάβαση στο µέλλον;
Εµείς στην Παπαστράτος κάναµε την 21η Μαρτίου "το τελευταίο µας τσιγάρο". Σβήσαµε έπειτα από 87 χρόνια τις παλιές µηχανές που παρήγαν συµβατικά τσιγάρα και θέσαµε σε λειτουργία τις νέες µηχανές µας, αυτές που θα µας οδηγήσουν στο µέλλον που εµείς οραµατιζόµαστε, σε ένα µέλλον απαλλαγµένο από τον καπνό του τσιγάρου. Η µετάβαση αυτή δεν είναι ούτε εύκολη, ούτε γίνεται από τη µια µέρα στην άλλη. Μιλάµε για έναν ολικό µετασχηµατισµό, όχι µόνο στην παραγωγή µας, αλλά και στον τρόπο που σκεφτόµαστε, στον τρόπο που συνεργαζόµαστε µεταξύ µας και στον τρόπο που επικοινωνούµε µε τον έξω κόσµο. Για να µπορέσεις να αλλάξεις τα πάντα γύρω σου, πρέπει πρώτα να µπορείς να αλλάξεις εσύ ο ίδιος. Κι αυτό είναι κάτι που το δουλεύουµε καθηµερινά. Οι άνθρωποί µας έχουν υπάρξει ο καταλύτης αυτής της µετάβασης στη νέα εποχή. Πίστεψαν σε αυτό που θέλουµε να κάνουµε και µέρα µε τη µέρα προσαρµόζονται στη νέα πραγµατικότητα και δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό. Φροντίζουµε να τους παρέχουµε τα απαραίτητα εργαλεία, όπως είναι η συνεχής ενηµέρωση και η εκπαίδευση, προκειµένου να γίνουν αυτά τα βήµατα όσο πιο οµαλά γίνεται.
- Υπάρχει, επίσης, αλλαγή του µοντέλου σας και στο κοµµάτι της προσέγγισης των καταναλωτών, αφού από µια b2b εταιρεία έχετε γίνει µια b2c εταιρεία πλέον. Ποιες είναι οι προεκτάσεις της αλλαγής αυτής;
Η αλλαγή αυτή στο επιχειρηµατικό µας µοντέλο είναι από τις πιο θεµελιώδεις στο πλαίσιο του µετασχηµατισµού που σας ανέφερα νωρίτερα. Πράγµατι, από µια αρκετά εσωστρεφής καπνοβιοµηχανία όλα τα προηγούµενα χρόνια, σήµερα καλούµαστε να τοποθετήσουµε τον καταναλωτή στο επίκεντρό της στρατηγικής µας και να "µιλήσουµε" απευθείας µαζί του. Δηµιουργήσαµε για πρώτη φορά ένα εκτεταµένο δίκτυο καταστηµάτων IQOS, αποκτήσαµε ηλεκτρονικό κατάστηµα πωλήσεων και ερχόµαστε σε επαφή µε τους καταναλωτές µας µέσα από νέους, σύγχρονους τρόπους επικοινωνίας και εξυπηρέτησης, όπως είναι τα social media. Οµολογώ πως εξοικειωνόµαστε σταδιακά µε όλη αυτή την εξωστρέφεια. Χρειάστηκε να αλλάξουµε την εσωτερική µας δοµή, να εντάξουµε στο δυναµικό µας νέες οµάδες εργαζοµένων και, φυσικά, να επαναπροσδιορίσουµε την εταιρική µας ταυτότητα. Σε αυτήν τη διαδροµή έχουν γίνει λάθη, τα οποία όµως φροντίσαµε να διορθώσουµε άµεσα και γενικά είµαστε σε µια διαρκή εγρήγορση για να µαθαίνουµε και να εξελισσόµαστε.
- Σε επίπεδο τελικού προϊόντος και καταναλωτή, γιατί ένας καπνιστής να προτιµήσει το IQOS και να µη συνεχίσει να καπνίζει, π.χ., τα "παραδοσιακά" τσιγάρα;
Το κάπνισµα, και ιδιαίτερα η καύση που συντελείται, είναι γνωστό ότι ευθύνεται για πολλές σοβαρές ασθένειες. Το ιδανικό θα ήταν κάποιος να το κόψει τελείως. Ωστόσο, φαίνεται ότι πολλοί επιλέγουν συνειδητά να συνεχίζουν να απολαµβάνουν αυτή τη συνήθεια. Έρχεται, όµως, η στιγµή που δίνεται στους καπνιστές η δυνατότητα και να συνεχίζουν να απολαµβάνουν την καπνιστική εµπειρία και να περιορίζουν τη βλάβη που προέρχεται από αυτήν. Η Philip Morris International έχει επενδύσει περισσότερα από 4,5 δισ. δολάρια µέσα στην τελευταία δεκαετία για Έρευνα και Ανάπτυξη Προϊόντων Δυνητικά Μειωµένου Κινδύνου, όπως είναι το IQOS. Τα προϊόντα αυτής της κατηγορίας περιέχουν πραγµατικό καπνό που θερµαίνεται –και δεν καίγεται, όπως στα συµβατικά τσιγάρα–, χάρη στην ενσωµατωµένη τεχνολογία Heat-not-Burn, µε αποτέλεσµα το αερόλυµα που παράγεται από τη θέρµανση του καπνού να περιέχει, όπως διαπιστώνουν οι επιστηµονικές µελέτες, σηµαντικά χαµηλότερα επιβλαβείς ουσίες. Επίσης, σε αντίθεση µε το συµβατικό τσιγάρο, ακριβώς επειδή δεν υπάρχει καύση του καπνού, δεν υπάρχει ούτε στάχτη ούτε η µυρωδιά του τσιγάρου. Συνεπώς, στην ερώτησή σας γιατί κάποιος που θέλει να απολαµβάνει τη γεύση του καπνού να αφήσει πίσω του το συµβατικό τσιγάρο, νοµίζω πως η απάντηση είναι προφανής.
- Ποιο, δηλαδή, θα είναι το µέλλον του καπνίσµατος;
Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Η πρόβλεψη είναι ότι θα υπάρχουν περισσότεροι από 1 δισ. καπνιστές κατά την επόµενη 7ετία. Ο αριθµός αυτός είναι εξαιρετικά υψηλός και δείχνει σαφέστατα ότι οι πολιτικές κατά του καπνίσµατος δεν έχουν ικανοποιητικά αποτελέσµατα. Αναπόφευκτα, όλο και περισσότεροι καπνιστές θα αναζητούν εναλλακτικές λύσεις, λιγότερο επιβλαβείς για την υγεία τους. Εµείς υποστηρίζουµε όλες τις ενέργειες που γίνονται από τις Αρχές δηµόσιας υγείας για την πρόληψη και τη διακοπή του καπνίσµατος και, επιπλέον, υποστηρίζουµε ενεργά την ανάπτυξη προϊόντων δυνητικά µειωµένου κινδύνου, που εκτιµούµε ότι θα είναι ουσιαστικά το µέλλον στο κάπνισµα που γνωρίζουµε σήµερα. Η PMI έχει δει καιρό τώρα αυτή την ανάγκη που υπάρχει και αυτός είναι και ο λόγος που κάνει αυτήν τη µεγάλη στροφή στις επιχειρηµατικές της προτεραιότητες.
- Ποια είναι η µέχρι σήµερα πορεία του IQOS και το µερίδιο που απέσπασε από την αγορά τσιγάρων; Ποιες οι εκτιµήσεις σας για την πορεία του;
Το λανσάρισµα του προϊόντος έγινε πριν από 1,5 χρόνο στην ελληνική αγορά και η πορεία του µέχρι σήµερα είναι θεαµατική. Το µερίδιό του έχει ξεπεράσει το 3,1% πανελλαδικά και οι προβλέψεις είναι ότι θα ενισχυθεί κι άλλο µέχρι το τέλος του 2018. Σε αυτό έχει συµβάλει, βέβαια, σηµαντικά το "δυνατό" δίκτυο λιανικής πώλησης που έχουµε στήσει, το οποίο, εκτός από το ηλεκτρονικό µας κατάστηµα, περιλαµβάνει 25 καταστήµατα IQOS σε όλη την Ελλάδα και ακόµα 49 σηµεία πώλησης µέσα στη γνωστή αλυσίδα καταστηµάτων Public. Θέλουµε, ωστόσο, να µιλήσουµε και να πείσουµε όλους τους Έλληνες καπνιστές κι άλλους καταναλωτές να αφήσουν πίσω τους το τσιγάρο και να µας ακολουθήσουν σε αυτό το ταξίδι, που θα είναι απαλλαγµένο από τον καπνό του.
- Ένα από τα µεγαλύτερα προβλήµατα της συγκεκριµένης αγοράς είναι η έξαρση του παράνοµου εµπορίου καπνικών. Πόσο εκτενές είναι και πώς το αντιµετωπίζετε;
To πρόβληµα είναι τεράστιο και, όπως δείχνουν και τα τελευταία στοιχεία, συνεχίζει την ανοδική του πορεία. Σχεδόν 1 στα 5 πακέτα συµβατικών τσιγάρων που καταναλώθηκαν στο εσωτερικό πέρσι ήταν παράνοµο. Διακινήθηκαν, δηλαδή, παράνοµα 3,6 δισεκατοµµύρια τσιγάρα, τα οποία, αν είχαν καταναλωθεί νόµιµα, θα είχαν προσθέσει πάνω από 600 εκατ. ευρώ στα δηµόσια ταµεία. Σε αυτήν τη δύσκολη οικονοµική συγκυρία για τη χώρα µας, δεν πρέπει να υπάρχει το περιθώριο να χάνονται αυτά τα έσοδα. Εµείς, η Παπαστράτος και η PMI, αναδείξαµε από νωρίς αυτό το θέµα και ταχθήκαµε στο πλευρό των διωκτικών Αρχών για την επίλυσή του. Από το 2012 έχουµε υλοποιήσει δεκάδες ενέργειες τόσο για την ενηµέρωση των καταναλωτών όσο και για την υποστήριξη των διωκτικών Αρχών. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται το µνηµόνιο συνεργασίας που υπογράψαµε µε το Λιµενικό Σώµα το 2014, αλλά και η δωρεά στο υπουργείο Οικονοµικών του πρώτου αυτοκινούµενου x-ray scanner οχηµάτων και εµπορευµατοκιβωτίων, αξίας 2 εκατ. ευρώ, που πραγµατοποιήθηκε το 2015. Επίσης, στις αρχές του 2018 χορηγήσαµε στο Λιµενικό Σώµα, µέσω του χρηµατοδοτικού προγράµµατος PMI Impact, 5 σκάφη ειδικού τύπου, αξίας 2,4 εκατ. δολαρίων, τα οποία θα είναι έτοιµα να αναλάβουν δράση έως το τέλος της χρονιάς. Η εµπλοκή µας σε αυτό το πολύ κρίσιµο θέµα δεν θα σταµατήσει, φυσικά, εδώ. Είµαστε πρόθυµοι να συνδράµουµε σε όποια σοβαρή προσπάθεια γίνεται.
- Κλείνοντας, σε πιο προσωπικό επίπεδο, ποιος θα είναι ο επόµενος στόχος σας;
Είµαι πάντα σε εγρήγορση για όποια επαγγελµατική πρόκληση προκύψει. Αυτή την περίοδο, όµως, όλη µου η ενέργεια είναι αφιερωµένη σε αυτή την εξαιρετικά µεγάλη αλλαγή που συντελείται στην εταιρεία, την οποία πρέπει να διαχειριστούµε µε υπευθυνότητα και για τους ανθρώπους µας αλλά και για την κοινωνία, προκειµένου να συνεχίζουµε να αφήνουµε πίσω µας µέλλον για όλους και να εργαζόµαστε για έναν κόσµο απαλλαγµένο από τον καπνό του τσιγάρου.
* Αναδημοσίευση από την ελληνική έκδοση του περιοδικού Forbes
